(12:25) Hỏi: “Xin Thầy chỉ dạy cho con pháp phóng sanh như thế nào đúng chánh pháp?”

Dường như là Thầy đã có trả lời về cái pháp phóng sanh cho một cái người nào đã hỏi một lần rồi, chắc có lẽ là Thầy Chân Thành hỏi thì phải. Nhưng ở đây thì Thầy cũng sẵn sàng đáp luôn, nhưng mà mỗi lần đáp thì nó có những cái làm cho chúng ta hiểu rộng ra thêm chớ cũng không gì mà khó hiểu.

Đáp: “Phóng sanh với lòng từ là luôn luôn lúc nào cũng không làm khổ mình khổ người.”

Nghĩa là mình phóng sanh với lòng từ là luôn lúc nào mình cũng đừng có làm mình khổ mà cũng đừng có làm người khổ, đó gọi là phóng sanh, các con hiểu chưa?

Chớ không phải phóng sanh là đi mua chim cá về phóng sanh mà luôn lúc nào mình cũng làm cho tâm mình giận hờn phiền não đau khổ hết, thì cái đó phóng sanh không có lợi ích đâu. Mà phóng sanh tức là, với cái lòng từ là mình tránh, mình có đừng làm cho người ta đau khổ và chính mình đau khổ.

Mình cũng là một chúng sanh nè, mình đang nhờ cái tâm của mình phóng sanh để cho mình đừng có đau khổ, các con hiểu điều đó.

Khi mà mình giận hờn, mình phiền não, mình đau khổ, thì tức là nhờ có cái người khác mà phóng sanh cho mình, thì ai mà phóng sanh cho mình được? Chỉ có mình mới phóng sanh mình được thôi, làm cho mình nó sống trở lại, nó đừng có đau khổ nữa, tức là làm cho mình đừng khổ đau nữa, tức là phóng sanh đó.

Với cái lòng từ của mình thì luôn luôn lúc nào cũng không làm khổ mình khổ người đó là phóng sanh, và tất cả chúng sanh.

“Phóng sanh với lòng bi là khi nào chúng sanh đang đau khổ…​”

Thầy có dạy cái này rồi, đau khổ có duyên gặp mình thì sẵn sàng phóng sanh, không có duyên gặp mình thì không nên đi tìm.

Thí dụ như hiện bây giờ, mình chưa có một cái tâm phiền não giận hờn gì hết, thì luôn luôn mình giữ được cái tâm đó gọi là phóng sanh, phóng sanh được cái tâm của mình. Mình làm cho cái tâm mình tiếp tục nó luôn luôn nó không có phiền não, không có bất toại nguyện, gọi là phóng sanh.

Nhưng mà khi nó có một sự đau khổ, người ta mắng chửi, nó giận nó tức, nó làm cho nó phiền não, nó đau khổ trong lòng nó, thì lúc bấy giờ chúng ta như là, cái tâm chúng ta như là một con vật mà bị thương, bị đau khổ rồi. Thì lúc bấy giờ đó, thì chúng ta phóng sanh với lòng bi của chúng ta đối với ta, thì chúng ta quán xét suy nghĩ để làm cho tâm chúng ta đừng có khổ nữa. Đó là chúng ta phóng sanh với lòng bi.

Còn bây giờ chúng ta giữ cái tâm của mình đừng có cho nó xảy ra một cái chuyện gì phiền não đau khổ hết, cẩn thận ý từ từng chút đó, gọi là phóng sanh lòng từ.

Đó Thầy phân biệt để cho thấy rằng cái chỗ phóng sanh nó đúng ý nghĩa của Phật pháp, chớ không khéo chúng ta đi ra chợ mua tôm cá phóng sanh, đó là cái hình thức phóng sanh chớ không phải là cái phóng sanh đúng.

Vì chính tâm mình đang khổ mà mình không phóng sanh nổi, thì mình phóng sanh cái con vật ở ngoài kia thì nó không có lợi ích gì cho mình nhiều ở đây đâu! Nó chỉ có cái là làm một cái việc phước thiện để mai kia mốt nọ mình có gặp tai nạn gì đó có người cũng phóng sanh mình bằng kiểu đó. Thì như vậy thì mình không phóng sanh cho mình thì đừng có nghĩ phóng sanh cho kẻ khác.

“Vì tất cả chúng sanh đều bị luật nhân quả nghiệp báo đang chi phối, vay trả, trả vay.”

Nghĩa là nói chung mình cũng đang sống ở trong luật nhân quả, cho nên nghe người ta nói một lời nói nào đó, tức là cái nhân mà, họ gieo vào ở lời nói đó, họ làm cho tâm mình trở thành một cái quả đau khổ trong đó tức khắc liền. Cho nên mình luôn luôn bị cái luật nhân quả nó chi phối như vậy, và tất cả chúng sanh đều cũng như vậy.

Mà trong khi mình biết rằng phóng sanh với Tứ Vô Lượng Tâm: Từ, Bi, Hỉ, Xả, vậy thì phóng sanh như thế nào để cho tâm mình thoát ra cảnh khổ đó mới là khó.

Chớ còn hầu hết một số người dạy phóng sanh thì chắc chắn là dạy chúng ta đi ra chợ mua chim cá hoặc rùa trạch, hoặc những con vật bị người ta bắt sắp giết rồi mình mua mình thả gọi là phóng sanh. Ở đây phóng sanh như vậy nghĩa là cạn lắm, cái ý nghĩ đó cạn lắm.

Chúng ta cũng làm, chớ không phải không làm điều đó, nhưng mà nhiều khi chúng ta làm để biến thành người ta có một cái nghề săn bắn chim hoặc là bắt chim để chờ chúng ta phóng sanh. Thì cái chuyện đó càng phóng sanh ra bao nhiêu thì chúng lại bắt vào bấy nhiêu, tức là coi như là thả ra mà bắt, cũng như là bắt cóc bỏ đĩa đó.

Chúng ta thả đây đằng kia chúng bắt, rồi chúng ta cũng lại thả nữa thì không biết chừng nào mà gọi là hết đau khổ. Càng thả ra thì chúng lại càng bắt lại bấy nhiêu!

(17:05) “Luật nhân quả do chúng sanh tạo ra vì thế chúng sanh phải gánh chịu. Ta không thể cứu hay giúp chúng sanh được, chỉ có duyên gặp nhau trong lúc tai họa, hoạn nạn thì ta không thể làm ngơ, mà phải thực hiện tâm bi của mình phóng sanh.”

Đó thì, ở đây cái luật nhân quả, thì tại vì những loài chúng sanh này, loài chim, loài rùa trạch hay là cá tôm…​ đều là do cái nhân quả cho nên chúng mới sanh làm những con vật đó để mà trả những cái nhân quả.

Thì chúng ta đi tìm, đi kiếm chúng để mà mua để mà thả chúng, thả rồi thì cái nhân quả đó chúng có hết không? Chắc chắn không hết, chúng bắt lại nữa, để mà cho đến khi chúng chết thôi.

Bởi vì cái nhân quả chúng đã tạo ra trong cái đời trước thì đời nay chúng phải mang cái thân đó, phải chịu người ta bắt, rồi người ta chặt đầu, người ta mổ bụng, người ta bỏ lên chảo người ta chiên, người ta nấu, thì cái chuyện cái nhân quả đó thì bây giờ chúng ta làm gì cũng không hết cái nhân quả của chúng sanh đâu.

Cho nên đừng có đi tìm chim cá mà mua một cách mà không có đúng với Chánh Pháp như vậy.

Mà khi mà chúng ta có cái duyên với chúng sanh đó, với một con chim, một con vật đó, chúng ta có duyên với nhau, đi trên đường đi, có nghĩa là chúng ta không có có ý đi vô trong chợ để lại cái chỗ bán chim đó mà mua chim thả, mà chúng ta đi ngang đó, thấy cái người đó họ ngồi họ bán con chim, mà con chim bị cột trói như thế nào, nó nằm một cách rất là đau khổ.

Do cái tình trạng nó quá đau khổ, nó làm động tâm chúng ta, cho nên chúng ta không thể làm ngơ được trước cái cảnh đau khổ đó, mà chúng ta mua bằng với một cái giá dù đắt bao nhiêu, đây là cái nhân duyên của mình với cái con vật đó mà, mình đâu có nỡ, cho nên dù đắt bao nhiêu mình cũng bỏ tiền ra mình mua, mua xong rồi mình đem mình thả con vật đó.

Mình biết là con vật đó cũng sẽ bị người khác bắt chớ không phải không, hay hoặc là cái người bắt này họ sẽ bắt lại. Nhưng mà chúng ta vẫn mua, vì đối trước cái cảnh khổ của người khác ta không có làm ngơ, con vật mà trước cảnh khổ đó ta không làm ngơ.

Nhưng ta đừng đi kiếm cái khổ đau của loài vật. Nếu mà ta đi kiếm thì biết bao nhiêu sự khổ đau của loài vật? Biết bao nhiêu con vật đang khổ đau?

Cũng như bây giờ ta đi kiếm người nghèo đói để mà cho người nghèo đói, thì bây giờ chúng ta đi kiếm thì biết bao nhiêu người, chúng ta làm bao nhiêu tiền để mà cứu giúp họ cho hết?

Đó là cái luật nhân quả của họ mà. Cho nên chúng ta làm sao mà giải quyết được hết cái này. Trừ ra có chính bản thân họ, họ phải giải quyết nhân quả của họ, thì họ mới có đầy đủ cơm ăn áo mặc, họ không có đói khát, chứ chúng ta không giải quyết cái nhân quả cho ai hết đâu.

Vì vậy mà trước mặt chúng ta gặp cảnh khổ thì chúng ta mua mà thả, chứ đừng có nghĩ rằng đi kiếm. Bây giờ cha mẹ của mình ở nhà đau, thôi mình ra chợ, đi vô cái chợ coi thử coi chim cá gì đó mua một mớ về mà thả nó rồi hồi hướng cho cha mẹ mình, điều đó là điều sai.

Luật nhân quả của cha mẹ mình là làm một cái điều gì ác đó, bây giờ mới thọ cái thân bệnh đó, thì bây giờ đó, mình có tạo cách gì cũng không bằng chính cha mẹ mình tạo, từ đó cái tâm cha mẹ mình không dao động trước cái thân bệnh đó, thì cái bệnh nó sẽ mau lành, đó là mình chuyển nhân quả.

Chứ còn mình đem chim cá phóng sanh, để mình nhờ phóng sanh chim cá để làm cha mẹ mình được tuổi thọ tăng lên, bệnh nó giảm đi, nó mạnh, thì cái chuyện đó có thể nói rằng, cái phước nó quá nhỏ, làm cái chuyện lành đó để tạo cái phước mà cha mẹ mình được mạnh thì nó quá ít, nó không bằng đâu.

Mà chính cha mẹ mình trong những cái cơn đau, cơn đau của sức tận cùng chịu đựng của thân mạng của mình, mà cha mẹ đừng có để cái tâm mình dao động. Mà hễ tâm dao động tức là tâm bệnh nữa rồi, thân đã bệnh mà tâm lại bệnh thì hai cái nó gồm lại, nó trở thành một cái thọ rất mạnh, nó làm cho cái người đó sẽ đi vào cái sanh tử luân hồi rất là đau khổ.

Cho nên ở đây cái phần mà phóng sanh thì nghe nó đơn giản, nhưng mà sự thật ra, đúng trong cái giáo lý của đạo Phật thì cái sự phóng sanh này chúng ta phải hiểu qua cái Tứ Vô Lượng Tâm: Từ, Bi, Hỉ, Xả mà chúng ta thực hiện cái phóng sanh, thì nó mới đúng cách.

“Phóng sanh người ta hiểu nghĩa thông thường là mua chim hoặc cá, loài vật khác đem xuống sông, ao, hồ hoặc là vào rừng thả. Phóng sanh còn có nghĩa rộng lớn hơn là thấy chúng sanh đang bị bệnh tật, tai nạn, giam cầm tù tội, bị hiếp đáp v.v. đang thọ khổ, ta giúp đỡ và an ủi làm giảm đi sự khổ hoặc hết khổ.

Phóng sanh còn có nghĩa là tu tập bi tâm. Tu tập bi tâm không có nghĩa là tìm kiếm chúng sanh đang thọ khổ mà tu tập. Tu tập bi tâm tức là thực hiện ngay trên sự đau khổ của thân tâm của mình.”

Đó thì phóng sanh mà ngay tâm bi là mình thực hiện ngay trên cái sự khổ của thân tâm mình. Bây giờ cái thân thọ mình đau nè, mà mình thực hiện được cái bi tâm, tức là lòng thương cái thọ đau khổ của bản thân mình, của cái nghiệp lực của mình nè, của cái nhân quả của mình nè, thì mình làm sao để cho nó hết thọ khổ này. Đó tức là mình phải cứu lấy mình, đó là chính cái chỗ của Phật pháp.

(22:24) “Bởi vậy tu Tứ Vô Lượng Tâm là Từ, Bi, Hỉ, Xả trên thân tâm của mình, như vậy mới gọi là giải thoát hay là thoát khổ.

Từ bi với thiên hạ, chúng sanh là mình thoát khổ hay chăng?”

Nghĩa là mình mua chim cá mình phóng sanh, mình có thoát khổ không? Chắc chắn điều đó không thoát khổ.

Vì mình làm ác mà mình, thí dụ như mình mua chim cá mình phóng sanh mà đi ăn trộm ăn cướp đó, thì tức là người ta cũng bắt mình bỏ tù, người ta cũng tra khảo, hỏi mình đồng bọn mình bao nhiêu người, mấy người, họ không tha mình chút nào đâu! Họ cũng không bao giờ mà bỏ mình ra khỏi tù đâu, họ cũng bắt giam mình.

Cho nên từ bi với thiên hạ, tức là chúng sanh đó, thì mình có thoát khổ hay không? Còn mình từ bi với mình thì mình biết cái tâm bi của mình, tâm từ của mình, thì mình không làm khổ người khác.

Tức là mình đâu có trộm cắp, mình đâu có làm cho người ta tan nát gia đình? Mình từ bi thì mình thương mình, thì mình không có làm cho người khác khổ, thì như vậy tức là mình đã thương mình, thì đó là phóng sanh.

“Hay tăng nghiệp quả thêm cho thiên hạ chúng sanh?’

Nghĩa là bây giờ đó, một chúng sanh nó đang ở trong cái cảnh bất hạnh nghèo khổ là do cái nhân quả đời trước họ đã tạo. Vì vậy bây giờ chúng ta đem cơm gạo đến cho họ, để cho họ thọ thêm cái nghiệp quả nặng thêm chớ làm sao mà dứt được cái nghiệp đó?

Thay vì họ phải nghèo khổ đó để mà trả cái nghiệp của họ bỏn xẻn, ích kỷ kiếp trước, bây giờ để làm cho họ sáng mắt ra, cho nên họ mới mở cái lòng bố thí ra, họ xả ra, còn đằng này, mình lại đem cơm gạo cho họ thêm, tức là cái lòng bỏn xẻn họ lại còn thêm lên nữa, tức là họ lấy của người khác chớ họ không dám bỏ của họ ra. Do đó thì cái nhân quả nghiệp báo đó nó sẽ càng tăng lên, họ sẽ càng khổ hơn và khổ hơn nữa, đói khát họ lại càng đói khát hơn nữa.

Cho nên người mà chưa hiểu nhân quả cho nên tập trung chỗ này, tập trung chỗ kia kêu gọi Phật tử đóng góp này kia để đi cứu trợ đầu này, đầu kia, đầu nọ, tức là quý thầy chưa hiểu nhân quả! Làm cái việc quý thầy tưởng là từ thiện, nhưng mà sự thật đưa người ta đi vào cái nhân quả nghiệp báo, càng tăng lên cái sự nghiệp quả đói khổ họ thêm lên, mà muôn đời họ không có trả được.

Còn trái lại, từ cái cảnh nghèo đó mà họ xả được tâm họ, họ biết nhường cơm sẻ áo cho người khác, thì ngay đó họ đã an ổn được cái tâm khổ đau vì đói khổ của họ.

Đó là cái đường lối của đạo Phật dạy chúng ta làm cái việc từ thiện đúng cách. Còn hiện bây giờ hầu hết là một số quý thầy làm việc từ thiện nó không có đúng cách.

Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta không an ủi những người bất hạnh, mà như hồi nãy Thầy đã nói, trước cảnh đói khát của người khác, ta không nỡ tâm, nhưng ta không đi tìm kiếm làm cái việc đó, vì việc đó không thể nào mà đem họ hết khổ đau, chúng ta biết như vậy.

(25:16) Cho nên ngày xưa ông Ca Diếp ông đến gọi một bà lão ăn xin: “Bà hãy cúng dường cho tôi thì bà thoát ra cảnh nghèo. Còn bây giờ nếu mà tôi cho bà những cái thực phẩm bà ăn đầy đủ thì cái cảnh nghèo bà vẫn kéo dài thêm cái kiếp nghèo khổ của bà nữa, mà bà còn nghèo khổ hơn nữa!”

Cho nên ngày hôm đó bà lão chỉ xin được có hai xu mà chưa có được một hột cơm trong lòng, nghe ông Ca Diếp nói như vậy, thuyết phục bà như vậy, cho nên bà vui vẻ mà dâng lên hai xu để cúng dường cho ông Ca Diếp.

Và từ đó, thì đêm đó bà bị đói và lạnh, một đêm rét lạnh, bà bị đói và lạnh, và bà chết trong đêm đó. Và cái lòng mà bà bố thí cúng dường như vậy, cái lòng bà biết san sẻ ra như vậy đó, cho nên bà được sanh lên cõi trời. Từ sanh lên cõi trời đó bà được hưởng đầy đủ cơm áo không còn thiếu nữa, không còn là một bà lão ăn xin nữa.

Bây giờ, đây là cái phần của cô Liễu Tâm đã hỏi Thầy về cái phần phóng sanh như vậy. Muốn rõ nữa thì Thầy đã dạy cho các con thấy rất là cụ thể. Từ đây về sau chúng ta đừng có, phải làm một cái điều gì không đúng với Phật pháp, đừng có làm một cái điều mà Đức Phật đã dạy chúng ta mà chúng ta lại làm sai, hiểu sai.

Cho nên ở đây chúng ta đâu thấy cảnh màn trời chiếu đất của cái người bị bão lụt mà đã sập nhà sập cửa trong bão số năm vừa rồi, phải không? Chúng ta đâu có nghe, chúng ta đâu có thấy.

Thế rồi bây giờ người ta đi gọi mình cứu trợ bằng cách này bằng cách kia, làm cho mình nghe, làm cho mình thấy. Thì khi mà mình được nghe, mình được thấy thì mình sẵn sàng là mình chia sẻ, nhưng mà khi mình không được nghe không được thấy, thì thôi mình không có sẵn sàng chia sẻ.

Cho nên ở đây chúng ta không kiếm những cái khổ đó mà làm việc phóng sanh, mà chúng ta trực tiếp nghe thấy trước cảnh khổ của người khác thì chúng ta không làm ngơ, nhưng chúng ta biết chúng ta làm điều đó là chúng ta chồng thêm cái nghiệp cho kẻ khác.

Chớ không phải chúng ta cứu người đó đâu, không phải là chúng ta gieo một cái điều tốt cho người đó để thoát ra cảnh nghèo đói đâu. Họ càng nhận của mình bao nhiêu thì họ càng nghèo đói bấy nhiêu và tai họa đến với họ nhiều hơn nữa.

Đó, hiểu được Phật pháp thì phải hiểu được nhân quả như vầy, chớ còn nếu mà hiểu lơ mơ thì chúng ta, bởi vì trong cái giáo đoàn Đức Phật ngày xưa, ở chỗ này mà thất mùa, mà không có cơm ăn áo mặc, thì Đức Phật đi đến cái chỗ khác nơi mà có trúng mùa thì ở đó đi xin ăn. Còn chỗ này mà thất mùa thì mình không có ở đây xin, bởi vì có xin thì người ta cũng không có người ta cho mình, vì người ta thất mùa, cho nên Đức Phật đi.

Mà đức Phật cũng không đi lại cái chỗ mà trúng mùa đó, mà kêu gọi những cái người ở đó đóng góp lại để đi lại cứu trợ chỗ cái này. Bởi vì Đức Phật đã nhìn thấy được nhân quả đó, cho nên không có cứu trợ như chúng ta bây giờ, chỉ rời khỏi cái (nơi) đó để tránh cho người ta phải gánh thêm một số tu sĩ ở đây, phải lo cơm ăn áo mặc cho các tu sĩ.