1994-ĐẠO ĐỨC GIẢI THOÁT

(00:00) Hôm nay Thầy nói chuyện với cháu Tuyền:

Này con! Đã lâu lắm rồi, Thầy dự định dạy con cách tu hành từ đức hạnh giải thoát cho đến Thiền Định và Trí Tuệ Vô Lậu. Nhưng Thầy có nhiều việc phải làm, nên phải dồn hết thì giờ để dẫn dắt quý thầy tu tập Thiền Định và Phạm Hạnh. Vì trải qua một thời gian dài, đã có nhiều người theo Thầy tu hành đến nay vẫn chưa có kết quả. Vì thế, Thầy không rảnh rang để hướng dẫn con được.

Hôm nay, thầy Mật Hạnh và thầy Từ Minh đã nhập được An Chỉ Định đầu tiên. Tâm thanh tịnh giải thoát đã xuất hiện! Quý Thầy đã nhận rõ kết quả vi diệu của đạo Phật không phải là lời nói suông, nên càng tinh tấn nỗ lực tu hành hơn, càng dũng mãnh tiếp tục nhập các định khác.

Phải nói, kết quả của một năm sáu tháng nhập thất tu đúng pháp, không sai lời dạy của Thầy nên đã có được hai người thành tựu sơ khởi Thiền Định. Xét lại tâm mình, quý Thầy đã nhận rõ con đường tu của mình không còn sợ lạc vào thiền tà, chính là con đường của đạo Phật.

Tại sao quý Thầy lại biết được như vậy?

Như Thầy đã nói, quý Thầy xét lại tâm mình thấy rõ sự thanh tịnh của tâm, tức là sự ham muốn dục lạc thế gian đã giảm đi rất nhiều tạo thành một tâm thanh tịnh, an lạc nhẹ nhàng, hỷ lạc khinh an. Đó là một trạng thái giải thoát tâm ra khỏi tham, sân, si và ái. Vì thế, chính đây mới là con đường tu thiền định của đạo Phật.

(02:17) Sự thành tựu của quý Thầy chứng tỏ đạo Phật sẽ được làm sáng tỏ và sẽ chấn hưng lại được. Nhất là thời đại hôm nay, các con là những Phật tử sống trong giai đoạn Phật pháp chánh tà lẫn lộn khó phân biệt. Vậy mà hôm nay có người tu được, chứng được để các con nhận rõ đây chính là duyên lành còn sâu đậm của các con với Phật pháp. Vì sự tu hành của hai Thầy này có kết quả, nên Thầy tạm yên lòng, ngồi lại ghi bài pháp hôm nay để hướng dẫn các con về ĐẠO ĐỨC GIẢI THOÁT, và chính con cũng phải biết bài pháp này là nền tảng cơ bản vững chắc cho con đường tu thiền định của các con về sau.

Mẹ con đã nhiều lần xin Thầy bài pháp về Đức Hạnh Giải Thoát để tự tu học và hướng dẫn các con. Thầy đã hứa, nhưng mãi đến hôm nay mới được yên tâm ngồi ghi lại bài pháp này. Vậy những gì Thầy sắp sửa dạy cho con, cũng như Thầy đã dạy cho Mật Hạnh và quý Thầy trong thất.

Mật Hạnh đã đặt trọn niềm tin ở Thầy từ lúc đến với Thầy mới 7 - 8 tuổi cho đến ngày hôm nay. Vì thế, Thầy dạy đâu Mật Hạnh cố gắng thực hiện đến đó và thực hiện rất đúng lời dạy, không bao giờ làm sai!

(04:28) Do sự không hành sai và cố gắng năng nổ tu tập, giờ giấc nghiêm túc, chịu khó sống độc cư, không nói chuyện với ai, dù là bạn bè thân thuộc, dù là cha mẹ anh em ruột thịt. Có ai hỏi, có ai nói điều gì thì chỉ cười gật đầu mà thôi, ít trả lời lại, thường sống thui thủi một mình trong thất và tìm mọi cách tránh né bạn bè. Đó là thực hiện những lời dạy của Thầy và rất tinh tấn không làm sai.

Còn hầu hết tất cả các tu sĩ cũng như cư sĩ về tu hành với Thầy đều không tu đúng lời dạy của Thầy: ăn uống thì lặt vặt, không điều độ; ngủ nghỉ tùy theo hứng riêng; sống độc cư thì không nghiêm túc, lén lút nói chuyện với bạn bè, với khách thập phương, với dòng họ bà con thân thuộc. Vì thế, trải qua 7 - 8 năm trời tu hành chẳng ra gì.

Giờ đây, nhìn lại gương Mật Hạnh, lấy đó mà làm khuôn mẫu để tu hành giải thoát. Cho nên, về đức hạnh Mật Hạnh cũng hơn ai hết; về thiền định thì cũng khó có ai sánh bằng. Nhờ tin ở Thầy mới có được như ngày hôm nay. Còn riêng tất cả các người khác không đủ niềm tin ở Thầy nên không thực hành đúng lời dạy, tự ý tu theo ý mình, do đó nên sự ra đi của họ không thể tránh khỏi. Cũng vì vậy, mà con đường tu hành họ không thành tựu, không có kết quả.

(07:07) Này con! Con cũng vậy! Con hãy đặt trọn niềm tin ở Thầy! Thầy sẽ dẫn dắt con đến nơi, đến chốn, giải thoát hoàn toàn. Tuy rằng, con không được Thầy trực tiếp hướng dẫn như Mật Hạnh nhưng ngày nào đó, con cũng sẽ được trực tiếp hướng dẫn. Bây giờ, những gì Thầy dạy trong băng, con cố gắng thực hành. Cái gì chưa hiểu hoặc chưa thực hành được, hoặc thực hành sai thì nên viết thư hỏi Thầy, hay mỗi tháng về tu viện một lần trực tiếp thưa hỏi để thấu rõ cách thức tu tập.

Này con! Thầy mong con cũng sẽ tu tập được như Mật Hạnh về đạo đức cũng như về thiền định. Vậy con hãy lắng nghe! Lắng nghe cho kỹ để tiếp nhận đầy đủ lời dạy của Thầy.

(08:15) Con là một đứa trẻ sinh ra trong một gia đình đầy đủ phước báu. Đó là do tiền kiếp của con đã khéo tạo nhiều điều lành. Nếu con không được tu tập và rèn luyện về Đức Hạnh Giải Thoát thì sự hưởng thọ phước báu của con sẽ mòn dần cho đến khi không còn nữa.

Vậy con hãy cố gắng siêng năng tu tập những điều Thầy dạy. Nhờ phước báu sẵn có, con hãy cố gắng học tập để sau này con có một nghề nghiệp chuyên môn. Nghề nghiệp ấy, giúp cho tâm hồn con đẹp đẽ và cao quý, nghề thầy thuốc, “Lương y như từ mẫu”. Nghề ấy giúp con và mọi người thể hiện lòng thương yêu chân thật trong đạo Phật. Nghề nghiệp ấy con đã chọn là để bàn tay và tâm hồn con xoa dịu và băng bó vết thương đau của mọi người. Không có gì cao quý bằng một y bác sĩ có lương tâm trong nghề nghiệp, với lòng thương yêu chân thật đối với bệnh nhân.

(09:38) Này con! Con cứ tưởng tượng và hình dung một người bệnh phổi, là một thứ bệnh truyền nhiễm mà ai cũng sợ. Bệnh nhân vì sợ nước lâu ngày không tắm, mồ hôi của bệnh nhân rất khó chịu. Lúc bấy giờ, bệnh nhân đang cơn nguy ngập, miệng và mũi ra máu làm ngạt thở. Nếu không nhanh chóng và tận tâm trong nghề nghiệp thì bệnh nhân sẽ tử vong dễ dàng.

Bác sĩ, một y bác sĩ tuổi trẻ khoảng 40 tuổi trở lại ở Bệnh viện Lao Tây Ninh, lúc bấy giờ không còn kịp sử dụng dụng cụ y khoa, bác sĩ ôm ngay bệnh nhân như ôm một người thân của mình sắp từ trần, kê miệng nút máu trong mũi và miệng để kịp thời cứu một mạng người. Một hành động này, một y bác sĩ thiếu lương tâm không thể làm được. Những gì không ai làm được mà chúng ta làm được là những điều đáng ca ngợi.

Một y bác sĩ “Thiền sư” là một người phải đầy đủ đức hạnh, phải có đầy đủ lương tâm nghề nghiệp và còn phải có thiền định không thể thiếu được. Vậy hôm nay, Thầy khuyên con cố gắng học tập nghề y, Bác sĩ. Biết rằng, con phải đèn sách vất vả phải chịu khó nhiều năm tháng để có một nghề nghiệp chuyên môn và cao quý.

Trong thời gian này, Thầy dạy con và giúp con rèn luyện tu tập đúng cách để con có một trí tuệ thông minh sáng suốt. Nhờ đó, sự học hành của con có dễ dàng hơn và cũng nhờ đó tâm hồn con buông xả những việc không đâu khiến cho con minh mẫn, an vui, thanh thoát để học tập, để trở thành những đứa con hiếu thảo trong gia đình, ngoài xã hội là con người có đạo đức.

(12:16) Nhưng con phải hiểu, những gì đẹp đẽ và cao quý đều phải có một sự bền chí vững lòng, kiên trì rèn luyện tu tập thì mới có được. Không thể thiếu sự rèn luyện tu tập mà có được, nhất là cái đẹp đẽ và cao quý của Đạo Đức Giải Thoát trong tâm hồn của con người khiến cho cá nhân có một niềm vui an lạc, một gia đình đầy hạnh phúc, một xã hội tràn ngập lòng thương yêu.

(12:57) Này con! Muốn được vậy thì không thể thiếu sự siêng năng và hằng ngày phải tinh tấn khắc phục với chính thân và tâm của con. Trong khi rèn luyện thân tâm Đạo Đức Giải Thoát có 3 điều con cần phải ghi nhớ. Con có nhớ chăng?

Điều thứ nhất: Con phải chịu khó xét lại trong ba hành động của con do từ ý con nghĩ gì? Miệng con sắp nói gì? Thân con sẽ làm gì? Nếu mọi việc nó nghĩ, nó suy nghĩ là một điều thiện, tức là ý con nghĩ điều đó khiến cho mọi người được an vui quanh con và chính con cũng được an vui thì con cố gắng thực hiện ra bằng lời nói, bằng hành động của từ thân con, miệng con, để tạo sự an vui cho con, cho mọi người.

Bằng ngược lại, ý nghĩ đó là điều ác, tức là sự suy nghĩ đó sẽ khiến con không vui, phiền não, sân hận, đau khổ và người khác cũng vậy thì con nên chấm dứt ngay trong ý đó, đừng để phát ra lời nói hay hành động của thân khiến cho cả bầu trời đầy u ám và đau khổ.

Vì lẽ đó, con phải để ý từng giây từng phút để khắc phục chính trong con, chính con trong những lỗi lầm dù là những lỗi rất nhỏ.

(15:12) Con suy tư, ở trong cái thế gian của loài người không có một bậc Thánh nào mà không có lỗi. Có lỗi mà biết khắc phục không tạo lỗi nữa, biết ăn năn chừa bỏ, bỏ những lỗi, đó là những bậc Thánh.

Còn ngược lại, phàm phu có lỗi thì luôn luôn lúc nào cũng che giấu lỗi mình bằng cách lý luận che đậy gạt mình, gạt người và họ lầm tưởng rằng mình không bao giờ có lỗi, chỉ lỗi ở người khác mà thôi.

Bởi vậy, điều thứ nhất này con phải cẩn thận cảnh giác luôn luôn lúc nào cũng phải sửa mình và cố gắng ăn năn chừa bỏ những gì con đã làm lỗi.

Điều thứ hai: Con phải khắc phục sự lười biếng, con phải tập luyện ý chí cương quyết và nhẫn nại. Lúc nào con cũng phải đem hết nghị lực chiến đấu với tâm lười biếng, với tâm không tùy thuận, với tâm ích kỷ nhỏ mọn, với tâm ganh tỵ hơn thua, v.v…​

Điều thứ ba: Con phải giữ gìn giờ giấc nghiêm túc.

Khi con đặt ra thời khóa: Học, tu và làm việc giúp mẹ con như lau nhà, bếp nước, sửa sang lại ngăn nắp trong các phòng. Khi sửa sang con phải thưa hỏi ba mẹ con, nhất là nơi ngủ nghỉ và phòng học của con phải ngăn nắp, phải thứ tự, đơn giản nhưng sạch sẽ, không chưng dọn rườm rà, kiểu cách. Thì giờ nào làm việc nấy, không được bỏ trôi qua, hoặc làm lộn xộn: giờ học ra giờ làm, giờ làm ra giờ tu, giờ tu ra giờ chơi, nghĩa là, giờ này làm việc khác, giờ khác làm việc này. Nếu con làm việc như vậy, sau này sẽ khiến con trở thành người thiếu ngăn nắp. Cuộc sống của con trở thành bề bộn, lộn xộn và bừa bãi.

(18:03) Về các môn học, những môn học nào con thấy yếu và thua chúng bạn, con nên xin ba mẹ con cho con học thêm môn đó. Đừng nên nhờ vả vào bạn bè vì lòng tự trọng của con. Con phải hiểu, bạn bè khi nhờ họ dạy con, họ sẽ khinh khỉnh và xem thường con. Thà con dạy họ học hơn là để họ dạy con. Trong sự học phải có sự ganh đua, do vì thế mà lời nói hay hành động họ sẽ làm cho tâm con bất an. Điều này chỉ được áp dụng trong trường học, không được áp dụng vào đường đời.

Vì sao?

Ngoài đời, trong mọi công việc làm ăn của mọi người đều có những kinh nghiệm riêng tư trên thương trường, trên ngành nghề. Vì thế, con phải hạ mình để học, để học bài, học những điều hay, tránh những điều dở để thành công trong sự nghiệp. Còn trong học đường thì khác, họ không bao giờ dạy con qua sự hiểu biết chân thật để họ hơn con, giỏi hơn con. Vậy con nên xin ba mẹ con bỏ tiền mời gia sư chuyên môn đến dạy và hướng dẫn bài làm, bài học cho con. Vì họ nhận tiền công, họ phải tận tâm dạy con hết lòng. Có như vậy, việc học của con sẽ không thua bạn bè và mỗi kỳ thi sẽ kết quả tốt đẹp đứng hạng nhất.

Thầy chúc con thành công trong việc học. Trước tiên là làm vui lòng ba mẹ con, sau làm rỡ ràng tông môn và nở mặt cha mẹ với mọi người, đó cũng là một việc làm hiếu hạnh của con đối với ba mẹ con và làm gương cho em con.

(20:28) Bây giờ, Thầy dạy con về Đạo Đức Giải Thoát.

Đạo đức chia làm 3 loại:

Những đạo đức luân lý ở trên ít nhiều mọi người đều có hiểu biết và chịu ảnh hưởng sâu đậm, nhưng nó không thiết thực giải thoát tâm hồn con người ra khỏi sự đau khổ, mà còn khiến cho con người vằn vặt đau khổ bởi những đạo đức này. Nó còn trói buộc khiến cho con người không thoát ra sự tự do của con người, sự giải thoát của con người nên Thầy không dạy, mà chỉ dạy con ở Đạo Đức Giải Thoát theo tinh thần giải thoát của Đạo Phật.

(21:50) Vậy Đạo Đức Giải Thoát là gì?

Đạo Đức Giải Thoát là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được mọi người thừa nhận có ích lợi cho mình, cho người. Nghĩa là giải thoát những sự buồn phiền đau khổ, sân hận, thù oán, tỵ hiềm, ganh ghét trong tâm của mình và của mọi người khác, khiến cho mình và mọi người được an vui hạnh phúc. Hay nói một cách khác là quy định hành vi quan hệ con người đối với nhau và đối với xã hội được an vui hạnh phúc của đôi bên.

Nhưng trước khi học về Đạo Đức Giải Thoát thì con phải tập luyện sức tỉnh giác. Nhờ có đủ sức tỉnh giác thì con mới sáng suốt, mới thấy đúng mọi sự việc và mọi hoàn cảnh. Nhờ đó con mới đủ sức tức khắc, khắc phục con trong chánh niệm, để chuyển hóa sự việc và hoàn cảnh, đem đến sự an ổn và yên vui hạnh phúc.

(23:18) Những sự chuyển hóa này gọi là Hành Vi Đạo Đức Giải Thoát. Nếu không tập luyện sức tỉnh giác mà vội vàng học về Hành Vi Đạo Đức Giải Thoát thì phải được xem đó chỉ là một bài học tập lý thuyết suông, không thể áp dụng vào đời sống hằng ngày của con được. Cho nên, cái học tu này chẳng đem gì ích lợi cho con và cho mọi người.

Này con! Con phải chú ý chỗ này, nó rất quan trọng cho đời tu hành về Đạo Đức Giải Thoát và Thiền Định của con sau này. Vậy ngay bây giờ, con phải tập luyện sức tỉnh giác trước khi được nghe Thầy dạy về Đạo Đức Giải Thoát.

Bắt đầu một ngày một đêm con có thể chia làm 4 thời tu tập. Mỗi thời, con chỉ tu 5 phút mà thôi rồi xả nghỉ. Khi bắt đầu tu pháp tỉnh giác con phải tọa thiền như người tu thiền, không nên mặc quần áo chật, không nên ngồi tu lấy lệ. Khi tập tu tỉnh giác, không được để tâm ý vội vàng hấp tấp, lo lắng bài học, bài làm hoặc những công việc khác.

Con phải nhớ kỹ, trong tâm không có một việc gì lo nghĩ và bận rộn. Còn có một tâm vội vàng hấp tấp, còn có nhiều việc cần phải giải quyết thì chẳng nên ngồi tu. Nếu còn có một tâm lo nghĩ điều này thế kia thì phải xả bỏ rồi mới tu tập. Nếu không xả được mọi tâm niệm ấy thì đừng nên tu. Con nhớ kỹ điều này chứ? Chỉ khi nào tâm được rảnh rang thơi thới, thư thả thì tu tập tỉnh giác mới có chất lượng.

(25:54) Khi ngồi tu tỉnh giác con phải ngồi tréo chân theo kiểu kiết già, sửa thân ngay thẳng rồi hít vào một hơi thở rất sâu. Khi hít vào, con nâng thẳng lưng theo hơi thở và giữ lưng thẳng ở cuối hơi thở, rồi từ từ thở ra. Bấy giờ con hít vô nhẹ nhàng nhưng mạnh hơn hơi thở bình thường, rồi thở ra nhanh và mạnh hơn hơi thở hít vô. Hơi thở ra phải gằn mạnh một chút để sức tập trung của con đối với hơi thở kế dễ dàng và lấy trớn.

Khi hơi thở ra được phân nửa, bắt đầu con đếm 1 và số 1 được trải dài trên hơi thở cho đến khi hơi thở ra hết. Con phải nhớ rõ số 1, cả hình dáng số 1 nữa.

Khi đếm xong số 1, con nhớ đến số 2, rồi nhưng chưa thở hơi thở thứ 2. Khi thở hơi thở thứ 2, đến nửa hơi thở con đếm số 2 trường dài trên nửa hơi thở và thấy bóng dáng số 2 rõ ràng.

Khi đếm hơi thở thứ 2 xong con nhớ 3. Khi nửa hơi thở ra thứ 3 con đếm số 3 và chú ý số 3 đang trường dài trên hơi thở thứ 3. Con thấy rõ cả bóng dáng số 3.

Đếm xong số 3, con nhớ số 4. Nửa hơi thở ra thứ tư con đếm số 4. Số 4 được trường dài trên hơi thở ra và hình dáng số 4 rõ ràng.

Khi đếm xong số 4 con lại nhớ số 5. Khi nửa hơi thở ra thứ 5, con đếm số 5 trải dài trên hơi thở ra và thấy bóng dáng số 5 rõ ràng.

(28:37) Đến đây, con đứng dậy và đi kinh hành một vòng trong phòng. Khi đi một vòng xong, bắt đầu con ngồi lại tiếp tục hít thở và đếm số như vậy. Cứ 5 hơi thở con lại đứng lên đi kinh hành một vòng cho đến khi đúng 5 phút con xả nghỉ luôn, hết một thời công phu.

Con nên nhớ kỹ, khi đi kinh hành con khéo giữ tâm thư giãn, không nương tựa hoặc chú ý vào hơi thở, không khởi lo nghĩ một điều gì, chỉ giữ tâm thanh thoảng nhẹ nhàng như người vô sự. Khi có một niệm vọng tưởng khởi lên, ngay lúc đó con vội vàng buông xuống, đừng nên tương tục nó, đừng nên theo nó.

Sự tu tập này, con phải tập luyện liên tục, không nên bỏ qua một ngày, một tháng, dù một phút, theo thời khóa biểu cứ tu tập đều đặn. Có như vậy, sức tỉnh giác của con mới hiển lộ. Nó giúp con học hành sáng suốt không thua ai, nó giúp con đời sống được an vui trong suốt cuộc đời, không có điều chi làm con buồn khổ, không có việc gì làm con chướng ngại trong tâm. Mọi sự việc đến với con như nước đổ lá sen, tâm hồn con nhẹ nhàng, thanh thoát, bao dung.

Này con! Con hãy vâng lời Thầy, cố gắng tu tập để được một sức tỉnh giác đáng kể và nhờ đó mọi sự việc khi lọt vào mắt con, tai con, con đều có ý có tứ một cách cẩn thận mà không cần ai nhắc nhở. Tự nó có tầm nhận biết sáng suốt, thông minh, lưu xuất từ tâm tỉnh giác của con, khiến con dễ hiểu bài học và tiếp nhận bài làm một cách dễ dàng.

(30:54) Sự tỉnh giác có ý, có tứ này còn giúp con nhìn mọi sự việc, mọi sự vật xảy ra trong tâm hồn tùy thuận và bằng lòng an vui của con. Do đó khiến tâm con không còn chướng ngại, nhờ vậy tâm con buông xả mọi việc dễ dàng. Từ đó, con nhận ra tâm con được thanh tịnh, không còn tham, sân, si và ái nữa. Cả thế gian này là một sự an lành, bình yên vĩ đại trong lòng con.

Nếu con kiên trì bền lòng siêng năng tu tập pháp môn này rồi con sẽ thấy kết quả mang đến của nó thật là vĩ đại không thể ngờ. Mật Hạnh đã nhận thấy điều này.

Trong sự học của con hay việc làm của tâm con, con không còn ganh tỵ hơn thua với ai hết, nhưng con học giỏi, làm bài hay, không bạn bè nào sánh kịp và làm tốt cả mọi việc chẳng còn thua kém ai.

Này con! Con phải hiểu do đâu mà có được như vậy? Do sự tỉnh giác giúp con có ý có tứ dù một việc nhỏ nhặt nào con cũng không bỏ qua. Những lời dạy trên đây con nên nhớ kỹ để thực hành nghiêm túc. Đừng xem thường nó! Nó sẽ giúp con tiến tới một đời sống hằng tỉnh giác trong chánh niệm hay chánh kiến và con sẽ đầy đủ sức chánh tư duy trong suốt cuộc đời của con.

Một lần nữa, Thầy xin nhắc lại, con hãy cố gắng và cố gắng hơn nhiều, bền lòng, trì chí thực hiện những lời dạy này. Vì chính nó sẽ giải thoát cho con ra khỏi tâm hồn đau khổ của chính con.

(33:14) Với pháp môn này, con hãy xem nó quý báu hơn vàng bạc châu báu trên thế gian này. Nó là một pháp môn vô giá, khi con thực hành đúng nó sẽ mang đến kết quả vô giá ấy.

Thay vì Thầy phải đợi một thời gian sau này con tu tập pháp môn tỉnh giác này có kết quả tỉnh giác một cách rõ ràng thì Thầy mới tiếp tục dạy con Đạo Đức Giải Thoát tức là dạy con Đạo Đức Nhân Quả. Nhưng thời gian tới đây, Thầy bận nhập các định sâu hơn để dẫn dắt quý Thầy nhập định nên không có thời gian rảnh rang nữa. Vì thế, hôm nay Thầy giảng dạy cho con sự tu tập Đức Hạnh Giải Thoát. Nhưng con phải hiểu, khi nào có tỉnh giác con mới áp dụng Đạo Đức Giải Thoát mới được.

Này con! Con phải để ý, về Đạo Đức Giải Thoát: Đạo Đức Giải Thoát tức là hành vi thân, khẩu, ý của con, con phải hết sức cẩn thận dè dặt, nếu vô ý vô tứ con sẽ làm khổ con, khổ người. Nếu con cẩn thận, dè dặt theo lời dạy của Thầy dưới đây, chắc chắn con sẽ được an vui hạnh phúc và mọi người quanh con cũng được như vậy.

Này con! Vì chính ở đời người ta không cẩn thận dè dặt hành vi thân, khẩu và ý của mình nên đụng đâu làm đó không ý tứ, và đụng đâu nói đó không suy nghĩ kỹ càng. Chừng xảy ra những chuyện khổ đau giận hờn, phiền toái thì đó là việc đã muộn rồi. Sự đau khổ của con người trên thế gian đều do hành vi thân, khẩu, ý của mình tạo ra, không những khổ cho mình mà còn làm khổ cho người khác.

(35:24) Đạo Đức Giải Thoát chia con người ra làm bốn hạng người:

1- Hạng người tự làm khổ mình.

2- Hạng người làm khổ người.

3- Hạng người làm khổ mình và làm khổ người.

4- Hạng người không làm khổ mình và không làm khổ người.

Đạo Đức Giải Thoát không chấp nhận 3 hạng người trên, chỉ chấp nhận hạng người thứ tư.

Những chuyện không đâu ở bên ngoài tự mình đem vào nhà làm khổ mình. Những chuyện ngoài đường, ngoài phố, chuyện tào lao, chuyện khen chê người này người kia rồi gia đình mình sanh ra giận hờn, bất an. Chẳng hạn như chuyện cô Ngọc, chuyện bên ngoài mà gia đình ba mẹ con khổ. Tại sao? Chúng ta không sáng suốt để gánh vác việc người mà làm khổ mình, bất an cho gia đình mình.

Chúng ta nghĩ rằng, làm một việc thiện tức là phải được thọ hưởng sự an vui hạnh phúc. Cớ sao làm một việc thiện mà lại làm khổ mình, khổ gia đình mình? Điều này chúng ta muốn biết rõ cần phải tu pháp tỉnh giác để có đủ sức nhận định chân chính, suy tư chân chính mới bắt đầu làm việc thiện mà không thọ khổ.

Như ở trên Thầy đã dạy, Đạo Đức Giải Thoát tức là Đạo Đức Nhân Quả. Nếu chúng ta chưa có đủ Chánh kiến và Chánh tư duy mà làm việc thiện e rằng sẽ làm điều ác. Như người trị bệnh không đúng thầy thuốc tiền mất tật mang.

Vậy nhận định chân chính và suy tư chân chính như thế nào?

Nhận định chân chính tức là Chánh kiến. Chánh kiến là thấy đúng một sự việc trong nhân quả. Thấy đúng một sự việc trong nhân quả rồi tùy thuận sự việc ấy để tâm không bị chướng ngại; tâm không bị chướng ngại là tâm buông xả; tâm buông xả là tâm thanh tịnh; tâm thanh tịnh là tâm không còn tham muốn, hơn thua, ganh tỵ, nghi ngờ, sân hận, đau khổ; tâm thanh tịnh là tâm hạnh phúc, tâm an lạc.

(37:58) Bởi có chánh kiến thì mới có tùy thuận; có tùy thuận mới có buông xả; có buông xả mới không phiền não, đau khổ, chướng ngại; không phiền não, đau khổ chướng ngại thì mới có tâm thanh tịnh; tâm thanh tịnh là tâm giải thoát; tâm giải thoát là tâm có Đạo Đức Giải Thoát; tâm có Đạo Đức Giải Thoát mới có hạnh phúc, an vui.