(36:08) Đó thì đến đây, cái phần Tứ Như Ý Túc đã là xong. Thì hôm nay Thầy xin trả lời một số câu hỏi, như cô Viên Minh hỏi. Thì các thầy thấy cái này là tại vì cô Viên Minh chưa có dự cái khóa tu ở đây lần nào, cho nên mới hỏi những câu hỏi này, chứ còn nếu mà đã dự thì chắc không hỏi câu hỏi này đâu.

Hỏi: “Khi ngồi thiền vọng tưởng đến con biết nhưng sao vẫn không xả được? Vọng tưởng ở đâu đến, chỗ xuất phát của vọng tưởng, phá vọng tưởng bằng cách nào? Kính thưa Thầy chỉ dạy cho con rõ!”

Đáp: “Không xả được vọng tưởng là tại tu thiền chưa đúng pháp.”

Con xả chưa được vọng tưởng là tại tu chưa có đúng pháp, ức chế tâm, mà cũng chưa có đủ cái duyên mà ngồi ức chế như các thầy mà ngồi ức chế. Nếu mà ức chế thì nó cũng được chớ không phải không được, nhưng mà nó rất là nhọc nhằn.

“Vọng tưởng từ lòng ham muốn, dục và ác pháp tham, sân, si mà đến.”

Cái vọng tưởng từ cái lòng ham muốn của chúng ta. Bây giờ mà chúng ta ngồi, nó nghĩ lăng xăng cái này, nó nhớ cái kia đó, là cái lòng ham muốn của chúng ta đó, thương, ghét, giận, hờn, tham, sân, si nó đến đó, cái vọng tưởng từ chỗ đó mà đến.

“Vọng tưởng xuất phát từ cái tưởng thức.”

Bây giờ chúng ta khởi tác ý cái này kia là ý thức của chúng ta đó. Mà chúng ta ngồi chúng ta không tác ý ra thì bắt đầu cái tưởng chúng ta làm việc đó, chớ không phải là ý thức chúng ta đâu. Nhưng mà cái tưởng chúng ta làm việc rồi gọi là vọng tưởng, tức là tưởng thức đó.

Cho nên hỏi Thầy cái chỗ xuất phát của vọng tưởng, thì vọng tưởng xuất phát từ tưởng thức. Chúng ta phải biết rằng, về cái thân thức của chúng ta thì nó có sáu thức: nhãn, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức. Thì về cái tưởng thì nó có cái tưởng thức thôi, nó có một cái tưởng thức.

Cho nên trong cái thân Ngũ Uẩn chúng ta có ba cái thức rất rõ ràng: Cái thức thứ nhất mà chúng ta hoạt động hàng ngày là sáu cái thức mà gọi chung là ý thức. Cái thức thứ hai là tưởng thức. Cái thức thứ ba gọi là thức thức tức là thức uẩn đó, nó ba cái thức.

Cho nên khi mà nằm mộng đó là tưởng thức đó, chớ không phải là ý thức của chúng ta đâu. Còn hàng ngày chúng ta tiếp duyên với nhau nói chuyện, phân biệt cái này, cái kia đó là cái ý thức. Các thầy thấy, các vị thấy rất rõ, cho nên chúng ta biết rằng chúng ta đang sống ở trong ba cái thức.

Nhưng mà cái thức thứ ba là thức thức chưa bao giờ nó làm việc, trừ ra khi chúng ta nhập Tứ Thiền thì nó mới làm việc. Chớ còn hiện giờ thì nó chưa làm việc, nó nằm im lìm đó, cái thức thức đó nó nằm im lìm. Nó chỉ có làm việc ở trong cái ý thức của chúng ta với cái tưởng thức mà thôi. Ban ngày thì chúng ta làm việc bằng ý thức, chứ ban đêm chúng ta ngủ đó là tưởng thức làm việc, cho nên nó có mộng mị.

“Phá vọng tưởng bằng cách ly dục ly ác pháp.”

Tức là ly bất thiện pháp đó. Nghĩa là muốn phá vọng tưởng không phải ngồi ức chế mà phải ly dục ly ác pháp. Thì cái pháp nào mà dạy chúng ta ly dục, ly ác pháp thì chúng ta tu cái pháp đó thì chúng ta sẽ hết vọng tưởng à!

Chớ không phải là ngồi đó mà hít thở hay niệm Phật cho hết vọng tưởng, lần chuỗi cho được nhiếp tâm bất loạn thì cái chuyện đó chúng ta bị rơi vào cái định tưởng mất rồi, do ức chế. Từ đó tâm chúng ta nó chưa có định chút nào, nó bị ức chế nó không phải định đâu, mà nó thuộc về cái định của tưởng.

Đó là những cái câu hỏi của Viên Minh hỏi Thầy, Thầy trả lời cái câu hỏi đầu.