(18:53) Cái bảng tóm lược thứ nhất là về cái bài pháp Tứ Niệm Xứ này, thì trước tiên là về cái mục lục của nó, thì chúng ta cũng phải cho cái lời tựa để giới thiệu về bốn cái lĩnh vực này. Thì cái chương thứ nhất của nó, thì nó nói về bốn cái lĩnh vực quan trọng, tức là bốn cái nơi quan trọng này.

Tức là cái đề mục của cái chương thứ nhất là bốn cái lĩnh vực quan trọng, chớ nó không nói Tứ Niệm Xứ, mà nó nói bốn lĩnh vực quan trọng, nó rất quan trọng cho cái cuộc đời tu tập của chúng ta.

Cái tiểu mục của nó trong bốn lĩnh vực này, thì cái tiểu mục của nó là bốn cái chỗ thường sanh đau khổ của kiếp người.

(19:39) Nghĩa là mình nêu lên cái thân nó sẽ sanh đau khổ gì, cái tâm nó sanh đau khổ gì, cái thọ nó đem đến cái đau khổ gì, và các pháp nó đem đến đau khổ gì cho chúng ta.

Đó thì, mình muốn biết rõ được bốn cái lĩnh vực này nó quan trọng đến cái mức độ nào cho cái cuộc đời tu hành, thì chúng ta phải biết cái khổ của nó trước tiên, để rồi chúng ta mới tu tập làm cho bốn cái chỗ này nó thanh tịnh, nó không còn khổ đau nữa.

Cho nên đem bốn cái chỗ này ra để mà chúng ta nói, thấy cho rõ, phân tích cho rõ ràng, để chúng ta thấy được cái khổ của cái thân như thế nào, rồi cái tâm như thế nào, rồi các cái cảm thọ của chúng ta đối với thân, thọ, tâm, pháp, của chúng ta. Rồi các pháp ở ngoài nó đánh đập vào, nó xâm chiếm vào, nó làm cho chúng ta, vì các pháp nó làm cho chúng ta dễ phiền não, sân hận, sợ hãi, lo lắng, buồn phiền, thương ghét, nhớ mong đủ cách, thì các pháp nó đến với chúng ta.

Bốn cái chỗ này là bốn cái chỗ nó đem đến cái đau khổ của kiếp người. Chúng ta vạch cho họ thấy từng cái chỗ đau khổ của bốn cái chỗ này, cho ai cũng thấy cho rõ ràng.

Thì trong bốn cái chỗ này nó phải có cái nhân tướng của nó, rồi nó phải có cái hành tướng của nó, rồi nó có cái đặc tướng của nó.

Thì cái nhân tướng của nó, do cái thân nó có cái nhân tướng, do cái tâm nó có nhân tướng, do cái thọ có nhân tướng của thọ, do các pháp có nhân tướng của các pháp.

Rồi trong những cái nhân tướng của thân, thọ, tâm, pháp đó, thì nó có cái hành tướng của thân, thọ, tâm, pháp của hành tướng. Rồi hành tướng nội, hành tướng ngoại, rồi cái hành tướng nội và ngoại đồng thời luôn.

Thì trong mỗi một cái tiểu mục như vậy, nói về hành tướng của nó thì chúng ta cũng phải nói tất cả những cái hoạt động. Nói về hành thì tức là nói về hoạt động. Còn nói về cái nhân tướng, tức là nói cái tướng của nó, cái tướng trạng của nó, để chúng ta hiểu biết được cái tướng trạng của nó.

Như bây giờ nói về thân tướng của chúng ta, thì cái thân của chúng ta nó phải có những cái bộ phận nào bộ phận nào, nó kết hợp lại nó mới thành ra cái thân.

(21:49) Cho nên muốn nói về cái nhân tướng thì đầu tiên chúng ta phải thấy Ngũ Uẩn, mà nói xa hơn nữa thì chúng ta phải thấy Thập Nhị Nhân Duyên.

Thì các thầy thấy, bây giờ nội cái nhân tướng không, thì phải giải thích cho các thầy thấy Ngũ Uẩn như thế nào, Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức như thế nào, nó kết hợp lại nó mới thành cái nhân tướng của quý thầy.

Thì trong cái nhân tướng của một thầy, thì nó phải có năm cái uẩn này, mà năm cái uẩn này, thì nói về Sắc Uẩn, thì nó do một cái sự kết hợp của tứ đại. Cái Sắc Uẩn là cái thân của chúng ta nó do kết hợp của tứ đại.

Cho nên nó đi ra từng phần, từng phần như vậy, thì quý thầy biết rằng khi mà giảng về Tứ Niệm Xứ nó phải chỉ cho rõ.

Và do cái sự kết hợp của tứ đại thì nó, nếu mà thiếu tiếp nhận vào cái tứ đại bên ngoài, tứ đại bên trong này nó sẽ sanh ra đau khổ. Cho nên nó bốn chỗ thường sanh đau khổ mà.

Mà cái nhân tướng của sắc thân của chúng ta là cái tứ đại, mà khi mà ở trong này nó thiếu đất, nó không có tiếp nhận đất vô, thì do cái đất ở trong này nó thiếu thì nó sanh ra bệnh, mà nó thiếu lửa thì nó cũng sanh ra bệnh, mà nó thiếu gió nó cũng sanh ra bệnh, mà nó thiếu nước nó cũng sanh ra bệnh.

Cho nên đó là cái nỗi khổ của người mang thân tứ đại mà họ không thấy. Ai cũng tưởng là cái thân tứ đại ngon lành lắm, nhưng mà thử không ăn, không uống thử coi, nó có ngon lành không? Nó nằm, nó đi không nổi chớ ở đó ngon lành.

Rồi cái hành tướng của nó, nó hành tướng đúng thì không nói gì, nó làm cho mình an ổn. Mà hành hướng sai, chúng đánh chúng đập mình đó. Cũng như hồi còn nhỏ mà đi hái trộm mận người ta thì người ta chửi mắng, người ta đánh mình, thì không phải là cái hành tướng đó sai hay sao?

Cho nên những cái hành tướng, nhiều cái hành tướng mà đem đến những cái khổ. Chúng ta coi chừng, một cái háy (mắt) của mình đối với người khác là họ cũng thấy ghét mình rồi đó. Thì như vậy là cái hành tướng của mình nó sẽ đem đến cái nỗi khổ.

Trong cái quá trình nhân quả, Thầy cũng sẽ diễn tả. Ở trong cái lộ trình, cái đường đi của nhân quả, nó đều do những cái hành động thân, khẩu, ý của nó. Thì ở đây cái hành tướng của chúng ta nó sẽ nằm ở trong thân này, nó cũng có ba cái chỗ hành tướng của nó, mới tạo ra được cái nhân quả, từ đó mà chúng ta giảng ra, thì tức là chúng ta sẽ thấy rất rõ ràng và cụ thể.

Rồi cái đặc tướng, đặc tướng là cái cá nhân riêng của mỗi người. Mỗi người nó có cái riêng biệt nhau chớ nó không giống nhau, cũng như cái gương mặt người này nhìn với người kia không giống nhau.

Ở đây chúng ta thấy, mười mấy người nè, nhìn coi có cái mặt người nào giống người nào không? Tự nhiên, người nào cũng khác. Cho nên, cái đặc tướng đó nó không thể nào người nào giống nhau.

Rồi cái tâm của chúng ta nó cũng vậy, nó không có người nào giống nhau người nào hết.

Cho nên ở đây nói về cái phần, giới thiệu về cái phần này thì tức là nó phải viết thành ra một cái bài để cho người ta đọc, người ta hiểu rất rõ ràng và cụ thể.

(24:44) Cho nên nếu mà nói về Tứ Niệm Xứ mà dạy thì đây là cả một cái công trình, viết ra thành sách cũng cả một công trình.

Bây giờ là chương một rồi đó. Thì cái chương hai thì chúng ta dạy về cái phần tu tập. Cái chương một thì chúng ta nói bốn lãnh vực và cái bốn chỗ thường sanh đau khổ, mà diễn tả từ cái nhân tướng, đặc tướng và hành tướng của nó để biết cái chỗ mà nó đưa đến những cái đau khổ cho chúng ta.

Thì nó đưa đến những cái đau khổ thì như hồi nãy Thầy nói, thì qua những cái hành và cái đặc tướng, và cái nhân tướng của nó, nó sẽ đưa tất cả những cái nhân quả của chúng ta, tức là thân khẩu ý chúng ta tạo nên những cái nhân quả mà diễn biến cho cuộc tái sinh luân hồi của chúng ta, là cái phần trong chương một. Nó làm chúng ta mãi mãi sống trong cái vòng tròn đau khổ mà không bao giờ chúng ta thoát ra khỏi.

Cho nên hầu như là cái chương một, chúng ta tới chừng mà kết luận nó đó, thì chúng ta nhấn mạnh vào ở chỗ cái nhân quả, cái hành động hằng ngày chúng ta nói nè, suy nghĩ nè, rồi thân của chúng ta làm cái này làm cái kia để đưa đi đến cái chỗ mà chúng ta đau khổ. Cho nên bốn chỗ này thường sinh đau khổ kiếp người mà. Cho nên chúng ta phải nói về nhân quả.

Đây là nói về một phần nhỏ nhân quả, nếu mà dạy, nếu mà viết thành một cái giáo trình đạo đức nhân quả thì nó cũng có một phần ở trong này mà thôi, chớ còn cái giáo trình nhân quả nó còn nhiều cái đường đi nước bước của nó ở trong cái nhân tướng, hành tướng và đặc tướng này chớ không phải là không có.

Nhưng mà ở đây thì mình tóm lược theo bốn cái lĩnh vực quan trọng này để nói cái khổ của nó mà thôi. Chứ sau khi mà viết cái giáo trình nhân quả để nó biến thành một cái đạo đức của đạo Phật để cho người ta hiểu biết, thì nó lại còn, trong cái nhân tướng, hành tướng và đặc tướng này, thì nó là cái lộ trình, cái đường đi của nhân quả.

Cho nên chúng ta viết rất kỹ về cái đạo đức này. Còn bây giờ chúng ta chỉ tóm lược để biết cho nó là bốn cái chỗ thường sanh đau khổ của kiếp người mà thôi.