(38:49) Bây giờ tới cái phần số sáu này, thì chúng ta thấy rằng cái phần này là cái phần mà chúng ta tu tập để xả cái tâm, để ly cái tâm của mình, tham, sân, si. Mà nó cũng là cái phần để mà chuẩn bị cho cái sự thuần thục để mà thực hiện cái Định Vô Lậu làm cho tâm tham, sân, si của chúng ta sạch, và cũng là một cái pháp trợ giúp thêm cho cái Tứ Chánh Cần để thực hiện được các thiện pháp cho trọn vẹn.

Bây giờ ở đây câu thứ nhất của nó đó, cũng nương vào cái hơi thở mà tu tập cái pháp này: “Quán vô thường tôi sẽ thở vô, quán vô thường tôi sẽ thở ra”.

Tại sao vô thường? Vì đây là mình tu các pháp mà, các pháp đều vô thường, thân chúng ta vô thường, tâm chúng ta vô thường, thọ chúng ta vô thường, tất cả mọi cái đều vô thường.

Chúng ta đã hiểu như vậy cho nên chúng ta ở đây, chúng ta tu rất dễ dàng, là vì chúng ta chỉ cần “quán vô thường tôi sẽ thở vô, quán vô thường tôi sẽ thở ra”, đó.

Thì như vậy là rõ ràng là mình thấy vạn pháp đều là vô thường, không có một cái vật gì mà nó thường hằng hết mà nó phải thay đổi, thay đổi hết, bữa nay nó vầy, ngày mai nó khác.

Cái bàn này trước kia nó mới, bây giờ nó cũ, rồi nó gãy, nó sắp hư, thì đó gọi là vô thường. Cho nên thân này hồi nhỏ nó khác, bây giờ nó già nó yếu, nó không còn mạnh khỏe nữa, thì nó là vô thường. Cho nên mình chỉ cần nhắc “Quán vô thường tôi sẽ thở vô, quán vô thường tôi sẽ thở ra”.

Đó là cái pháp tu, tu để nhắc cho mình biết vạn pháp đều vô thường, để không khéo rồi mình thấy “A cái bàn này đẹp quá!”Nhưng nó đẹp có một thời gian của nó trong hiện tại này, chớ ngày mai ngày mốt nó sẽ cũ, cũ rồi nó sẽ bị mục nát đi, nó đâu có còn thường nữa. Cho nên do mình biết nó vô thường, vì vậy cái đẹp của nó nó không quyến rũ mình được, cho nên mình không tham nữa.

(40:46) Bây giờ mình biết rõ là cái tâm của mình còn tham, tham ăn, tham ngủ, còn tham ái, tức là còn thương, còn giận hờn, ghét cái người này người kia, cho nên nó còn tham. Vì vậy đó mình cũng nương vào cái hơi thở, cái Định Niệm Hơi Thở này, để mình tu để mình ly tham, mình xả nó ra, mình làm cho nó rời ra, nó không còn dính ở trong cái lòng ham muốn của mình nữa.

Đó cho nên ở đây thì Phật dạy “Quán ly tham tôi sẽ thở vô, quán ly tham tôi sẽ thở ra”. Nghĩa là mình hít vô đó, thì mình hướng tâm theo cái hơi thở vô của mình, thì mình nói “Quán ly tham tôi sẽ thở vô”, rồi bây giờ cái hơi thở mình đi ra nè, thì mình cũng nói:_“Quán ly tham tôi sẽ thở ra”_. Đó, nghĩa là mình ly cái lòng tham, sân, si của mình, thì tức là mình ly cái tham thì mình nhắc cái ly tham đó.

Thí dụ như bây giờ mình quán đoạn diệt cái tham của mình, làm cho nó đừng có tham muốn, đừng có này kia. Bây giờ mình ly rồi, nhưng mà nó chưa có lìa, tức là chưa có đoạn được nó. Cho nên mình bắt đầu mình sẽ tiếp tục nương vào cái hơi thở, mình tu một cái thời gian để ly cho được cái tham của mình.

Mà bây giờ tiếp tục thì mình thấy nó ly được nhiều rồi, thì do đó mình trên cái bước đường tu tập về Định Niệm Hơi Thở, thì mình lại quán thêm: “Quán đoạn diệt tham tôi sẽ thở vô, quán đoạn diệt tham tôi sẽ thở ra”.

(42:13) Nghĩa là mình đoạn diệt cái lòng tham của mình, để cho mình nương theo hơi thở là mình nhấn mạnh, để cho mình diệt nó đi, đừng để cái tâm của nó ở trong cái tâm của mình. Đó thì như vậy là cái lối của Đức Phật dùng cái pháp hướng rất nhiều để cho mình ly tham, đoạn diệt, để mình được giải thoát.

Rồi bây giờ đó, nếu mà đoạn diệt được thôi, mà nó không đoạn diệt được, mà nó cứ lầy nhầy hoài, thì mình biết rằng cái pháp hướng này nó chưa đúng cách nó, nó còn dai quá.

Mình ly, mình lìa ra rồi mà mình đoạn không có được. Nó cứ còn, thỉnh thoảng nó còn chen vô, nó còn tới lui, cho nên mình hướng tâm mình đoạn không được. Mình thay đổi liền, mình phải hướng như thế nào để cho đúng cách đây? Đúng cách đây để rồi từ đó mình mới đoạn diệt nó được.

Thì do đó mình phải: “Quán từ bỏ tham tôi sẽ thở vô, quán từ bỏ tham tôi sẽ thở ra”. Đó, thì thấy như vậy thì, bây giờ mình đoạn diệt nó không được, sao nó không dứt, cho nên mình từ bỏ nó trước đã.

Hồi nãy mình ly nó ra, rồi bây giờ mình từ nó ra đi, mình từ bỏ nó nữa đi. Ly nó mà nó không cái chịu ly cho thật ly đi, nó cứ còn bám bám theo mình hoài, bây giờ mình từ bỏ nó đi. Thì mình từ bỏ nó, thì mình nương vào hơi thở để mình hướng tâm mình nhắc, mình nhắc nó mình từ bỏ.

Vậy thì chúng ta sẽ thấy có một cái tâm tham, mà ở đây chúng ta đã tu ba cái giai đoạn: quán ly tham, rồi quán đoạn diệt, và quán từ bỏ. Phải không.

(43:38) Bây giờ tới cái sân. Cái tham rồi, thì bắt đầu mình có thể mình thêm chỗ tham, mình bỏ chữ tham mình thêm chữ sân: “Quán ly sân tôi sẽ thở vô, quán ly sân tôi sẽ thở ra”. Đó mình chỉ thêm, mình bỏ chữ tham đi mình thêm chữ sân vô, thì như vậy là làm cho mình không còn sân nữa chớ gì?

Rồi bắt đầu mình “Quán đoạn diệt sân tôi sẽ thở vô, quán đoạn diệt sân tôi sẽ thở ra”. Mình đoạn diệt cái sân đi, đừng cái để cho nó còn nữa. Nhưng mà mình thấy sao nó cũng còn, cho nên mình phải quán từ bỏ. Do đó mình “Quán từ bỏ sân tôi sẽ thở vô, quán từ bỏ tham (sân) tôi sẽ thở ra”.

Đó, thấy như vậy: tham, sân si. Tham sân thì mình đã tu tập rồi. Bây giờ trong cái si, si là cái vô minh, mà đây chữ si của Phật muốn nói ở đây là cái chỗ ham ngủ, si là thùy miên, vô ký, ham ngủ đó, hay là hôn trầm.

Cho nên chữ si chỗ này không phải là chữ minh và chữ vô minh đâu. Nếu mình nói vô minh thì mình phải có một cái sức định để mình vén được cái màn vô minh của nó.

Nhưng mà muốn vén được cái màn vô minh đó thì trước tiên mình đập cái hôn trầm, thùy miên, cái vô ký, phải đập sạch nó. Nó không còn ham ngủ nữa, nó không còn ngồi đó mà ngủ gục nữa, thì nó sẽ minh được, nó sẽ sáng suốt, nó có trí tuệ.

Muốn được như vậy thì mình phải nhắc “quán ly si”, ly si tức là ly cái buồn ngủ, hay hoặc là “quán lìa xa cái tâm ngủ tôi sẽ thở vô, quán lìa xa cái tâm ngủ tôi sẽ thở ra”. Mình lìa xa cái lòng ham ngủ của mình.

Đó thì như vậy, rõ ràng là mình lìa cái si. Bây giờ mình gồm lại, mà nếu mình dùng ngắn, thì “quán ly si”, “quán lìa cái si”, “quán ly si tôi sẽ thở vô, quán ly si tôi sẽ thở ra”, hay hoặc là tùy theo từng chỗ dùng chữ, “quán ly vô minh tôi sẽ thở vô, quán ly vô minh tôi sẽ thở ra”.

Chữ vô minh cũng là si, mà ngay chữ si thì mình cũng quán được, mà ngay chữ ngủ, hôn trầm, “quán ly hôn trầm tôi sẽ thở vô, quán ly hôn trầm tôi sẽ thở ra”, hay hoặc là “quán ly thùy miên tôi sẽ thở vô, quán ly thùy miên tôi sẽ thở ra”.