(51:33) Quý vị Phật tử nếu quý vị đọc kinh trong cái bài Đại Sư Tử Hống, quý vị sẽ thấy sự khổ hạnh của đức Phật đến mức tối đa. Nghĩa là lúc đức Phật ức chế tâm bằng hơi thở, nín thở, có năm cái giai đoạn nín thở để ức chế cái tâm của mình, để đạt được cái sự giải thoát. Nhưng cuối cùng gần chết mà không đạt được, cho nên đức Phật bỏ cái ức chế tâm.

Sau đó đức Phật ức chế thân. Ức chế thân như thế nào? Ăn quá ít. Ăn một ngày, một bữa ăn có bảy hột mè. Ăn một bữa ăn, ở trong kinh Nguyên Thủy nói "đức Phật ăn có một muỗng cháo, hai muỗng cháo mà thôi, cháo đậu". Còn ở trong kinh Đại thừa thì nói rằng "đức Phật ăn có bảy hột mè một ngày", cho nên cái thân đứng dậy không nổi nữa. Vì ăn như vậy nó yếu sức quá, đức Phật chỉ còn nằm không. Sau đó nhờ uống cái ly sữa dê, thì đức Phật mới tỉnh. Tỉnh lại thì đức Phật nghĩ rằng: "ức chế cái thân tối đa như vậy nó cũng không giải thoát, ức chế cái tâm tối đa như vậy không giải thoát".

Rồi đức Phật mới hồi tưởng nhớ lại, nhớ lại cái lúc mà mình còn bé đi với vua cha. Khi mà vua cha làm cái lễ hạ điền, thì vui cha xuống cày ruộng đầu tiên cho cái vụ mùa. Thì ngài ngồi, ngài còn bé, ngài ngồi ở dưới cái cây…​. tức là như cây táo của mình vậy. Cho nên ngài ngồi dưới cái bóng mát đó, rồi ngài ly dục, ly ác pháp. Mà ngài là còn con nít, ly dục, ly ác pháp như thế nào? Như Lý Tác Ý.

Ngài tác ý, ngài nói: "Tâm ham muốn lìa ra", ngài ra lệnh mà, ngài hướng mà. Ngài nói: "tâm ham muốn lìa ra, ác pháp lìa ra, lìa ra hết".

Ngài ngồi đó bắt đầu ngài thấy yên tịnh, cái sự yên tịnh đó bắt đầu ngài hồi tưởng. Trong những lúc mà ngài tu các pháp của ngoại đạo dạy ngài không tìm thấy được sự giải thoát. Cho nên cuối cùng ngài mới hồi tưởng lại cái lúc còn nhỏ. Rồi Ngài mới nói: "Ly dục sanh hỷ lạc".

Ngài nói: "Ly dục, ly ác pháp nhập Sơ thiền do ly dục sanh hỷ lạc".

Ngài nói: "Có hỷ lạc, thì tức là có dục".

Rồi ngài lập trở lại: "Do ly dục sanh hỷ lạc, do ly nó mới có, chứ đâu phải mà mình chạy theo dục mà có, có lẽ pháp này".

Đức Phật lập lại trong cái bài Saccaka rất kỹ lưỡng trong cái phần này rất kỹ. Đức Phật hồi tưởng lại mà trong khi đó đang nằm, coi như là không còn đứng dậy nổi, nhưng mà nhờ bát sữa dê mà tỉnh lại. Cho nên đức Phật mới nhớ lại, mới nhắc lại mình.

Rồi từ đó đức Phật mới nghĩ rằng: "Bây giờ ta làm sao mà ta thực hiện được cái pháp này? Nhập làm sao cho được cái pháp này mà khi cơ thể ta suy yếu như thế này? Cho nên ta phải ăn lại, phải sống lại bình thường mới có thể tu được".

Do đó thì, ngài suy nghĩ như vậy, thì nhờ mấy cái người mà chăn dê, họ cho ngài những cái bát sữa. Rồi ngài nhận những cái bát sữa ngài uống, ngài tỉnh dần. Tỉnh dần rồi bắt đầu ngài đi khất thực ngài sống. Thì lúc bấy giờ ngài sống lại bình thường, tức là ngài không còn khổ hạnh ăn ít nữa. Ngài ăn một ngày một bữa, chỉ ăn vừa no, không ăn thái quá, cho nên ăn tạm đủ để nuôi sống thân mình một ngày một đêm. Do đó ngài thực hiện ngày một bữa ngài sống.

Thì lúc năm anh em Kiều Trần Như thấy ngài mà ăn trở lại như vậy đó, gọi là: "Ông bỏ cái khổ hạnh, cho nên không có tu chung với ông này nữa". Vì vậy mà đi tìm cái chỗ khác ở, không có ở gần đức Phật nữa.

Cho nên đức Phật mới thấy người ta bỏ mình như vậy, vì vậy thôi đức Phật mới đi đến cái cội bồ đề. Đi tìm cái nơi yên tĩnh để cho mình thực hiện, để sau khi mà hồi phục được cái cơ thể của mình rồi, nó bình thường rồi thì mình thực hiện cái pháp này. Do đó từ cái chỗ đó đức Phật mới thấy được cái pháp "ly dục ly ác pháp".