(49:41) Trưởng lão: Bây giờ, chúng ta sẽ tiếp tục học tới tâm Hỷ Vô Lượng.

Bởi vì cái sự việc nó vô lượng cho nên nó không có thể nào mà tính toán được, nó không thể nào mà so lường được, lúc nào nó cũng tràn đầy, phủ trùm khắp cả không gian và thời gian, cho nên từ Từ Vô Lượng, rồi Bi Vô Lượng rồi bây giờ tới Hỷ Vô Lượng.

Bởi vì có Từ, Bi thì nó mới có Hỷ, biết thương người thì nó mới có vui, mà không biết thương người thì cái vui của chúng ta chỉ là vui ích kỷ, cho nên cái vui đó mà Thầy đã dạy là cái vui ngắn ngủi.

Còn cái tâm Hỷ của chúng ta đối với người thù, kẻ oán, đối với tất cả mọi cái đều là vui vẻ thì cái tâm đó gọi là tâm Hỷ Vô Lượng.

Vậy Hỷ là gì?

Hỷ là vui mừng, nói cho đầy đủ nghĩa là tùy hỷ, nghĩa là vui theo. Vui theo có nhiều cách.

Vui theo với với ngũ dục lạc…​

Nghĩa là mình cũng có cái vui theo, mà vui theo cái đúng mà cũng có vui theo cái sai.

(50:41) Trưởng lão: Vui theo ngũ dục lạc là vui theo cái vui ngắn ngủi, cái vui mê muội.

Người phàm phu, ngu si, mê muội phóng tâm vui theo những vật chất thế gian, trần cảnh, gồm có sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp. Nó đang có một sức cám dỗ, lôi cuốn con người đi đến chỗ đau khổ bất tận.

Đó thì, đối diện với cái sự mà vui theo với sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp thì nó sẽ lôi cuốn chúng ta đi vào cái chỗ đau khổ bất tận chớ không có vui. Vì cái vui đó là cái vui ảo giác, cái vui không thật, cái vui thấy thì vui nhưng nó không thật vui.

Cho nên người ta ví cái vui đó như là ở xa chúng ta nhìn nó là như cái hạt kim cương, nhưng đến gần đó là cái hạt nước mắt của chúng ta. Như vậy thì chúng ta biết đời chúng ta tại vì vui theo với những cái điều đó mà nước mắt chúng ta như nước biển đó.

Đó gọi là Hỷ Vô Lượng Dục Lạc.

Nghĩa là nó cũng vô lượng đó.

Bởi vì người ta nói cái tâm người là cái túi không đáy, mà cái túi không đáy tức là chạy theo cái dục lạc của thế gian. Cho nên cái sự ham muốn dục lạc đó, để hưởng thụ những cái dục lạc đó, cho nên không bao giờ mà hết cái sự ham muốn đó.

Ví dụ như chúng ta chạy theo cái dục lạc thế gian, vừa cất được cái nhà ngói thì thấy người ta xây cái nhà tường, thì mình theo cái nhà tường, từ đó thấy người ta có cái nhà lầu, cái vila thì mình theo cất nữa.

Cũng như bây giờ mình có cái xe đạp thì mình lại thấy người ta có xe gắn máy, từ cái xe gắn máy đó thì mình thấy người ta có xe dream, từ cái xe dream đó thấy người ta có xe hơi…​ Mình cứ theo hoài, theo hoài, cho đến khi không biết chừng nào mà cho cùng tận cái chạy theo cái dục lạc đó.

Đó thì cho nên càng chạy theo thì càng khổ. Do vì vậy mà người ta nói: “Ở xa thì như hạt kim cương, đến gần là giọt nước mắt.”

Vì vậy, đó là Hỷ Vô Lượng dục lạc thế gian.

Cho nên chúng ta nghe nói Tứ Vô Lượng Tâm - bốn cái tâm vô lượng đó nó sẽ giải thoát, nhưng ở đây nó cũng có bốn cái tâm vô lượng mà đem đến chúng ta cũng vô lượng khổ đau chớ không phải giải thoát.

Đó là Hỷ Tâm Vô Lượng dục lạc thế gian của những con người vô minh theo thói quen phàm tục. Hỷ này vui đó, khổ đó, như con thiêu thân thấy ánh sáng đèn tưởng là vui thật, nào ngờ là ảo giác. Do thế mà sanh, già, bệnh, chết nối tiếp nhau mãi mãi không bao giờ dứt khổ.

Hỷ Vô Lượng Tâm này là những vô lượng tâm vô minh, Hỷ này gọi là Hỷ ảo giác.

(53:59) Nó còn có cái tên là Hỷ ảo giác. Nghĩa là chúng ta chạy theo cái ăn ngon, thì bỏ vô miệng nhai nuốt rồi thì cái ngon nó mất rồi, cho nên gọi là ảo giác, cái Hỷ ảo giác.

Vui theo với ác nghiệp…​

Đó là cái Hỷ mà vô lượng với những cái ác nghiệp, bởi vì cái ác nghiệp nó cũng rất là nhiều, cho nên vui theo với ác nghiệp - hồi nãy đó, vui theo với dục lạc, bây giờ vui theo với ác nghiệp.

Vui theo với ác nghiệp là thấy người sát sanh, uống rượu, trộm cắp, tà dâm, bài bạc, vọng ngữ, hút xách v.v…​ đã không khuyên can mà lại còn xúi bảo, vui theo và bằng lòng theo con đường ác đó.

Đây là Hỷ Vô Lượng Tâm theo ác pháp.

Đó nó còn có cái tên là Hỷ Vô Lượng Tâm theo ác pháp.

Bởi vì ác pháp cũng vô lượng pháp chớ không phải là có một pháp, hai pháp không. Cho nên mỗi cái pháp ác đều đem đến cho chúng ta khổ. Mà con người vì vô minh chạy theo những, vui theo những cái ác pháp đó cho nên gọi là Hỷ Vô Lượng Tâm ác pháp.

Từ lâu tới giờ thì quý thầy chỉ nghe nói Từ, Bi, Hỷ, Xả Vô Lượng Tâm là đem lại cái nguồn tốt. Bây giờ nghe Thầy lật ngược trở lại thì thấy là Hỷ Vô Lượng Tâm theo ác pháp là khổ đau, theo dục là khổ đau.

Như vậy là chúng ta thấy cái tâm của chúng ta nó có hai nẻo rất rõ: Một nẻo tốt và một nẻo xấu; một nẻo xấu làm cho tâm vô lượng chúng ta trở thành xấu, một nẻo tốt làm cho tâm vô lượng chúng ta trở thành tốt.

Vậy nẻo tốt là nẻo nào?

(55:42) Nẻo tốt là nẻo của Đạo Phật, nẻo tốt là nẻo của thiện pháp, nẻo tốt là cái nẻo để được sự giải thoát, an lạc, vĩnh viễn hạnh phúc. Còn nẻo xấu là luôn luôn lúc nào cũng địa ngục, đau khổ, phiền toái, giận hờn, tham, sân, si, mê muội, đó là nẻo xấu.

Tóm lại, hai cái loại Hỷ trên là Hỷ dục, Hỷ ác tạo cảnh địa ngục trần gian trong hiện tại, chẳng đợi mai sau.

Nghĩa là hai cái Hỷ này nó tạo cho chúng ta cái địa ngục ở trong cái thế gian này chớ không phải đợi mà chúng ta chết rồi chúng ta đi xuống địa ngục, hay hoặc là đọa địa ngục, mà chính những cái loại Hỷ này nó đã đem đến cho chúng ta những cái địa ngục.

Vậy thì hôm nay, quý thầy đã học được cái bài này, quý thầy biết cái địa ngục đó là do cái Hỷ dục và Hỷ ác của chúng ta mà chúng ta đã tạo thành cái địa ngục trần gian.

Từ đây về sau, chúng ta đã hiểu nó, chúng ta đừng chạy theo nó nữa, đừng có vui theo nó nữa, mà hãy xa lánh nó đi, mà viễn ly nó đi, từ bỏ nó đi, thì chắc chắn là chúng ta sẽ không tạo địa ngục trần gian.

Đó là những loại Hỷ đau khổ của con người trong biển đời trầm luân này. Người vô minh mê muội không thể thoát ra khỏi vòng tay các loại Hỷ này.

Nghĩa là cái người mà không sáng suốt. Cho nên đạo Phật là đạo trí, vì có trí cho nên mới thoát ra khỏi, mà không trí thì thoát ra không khỏi những cái loại Hỷ này.

Nhìn chung quanh chúng ta hiện giờ, ai là người đã thoát ra khỏi, ai là người không vô minh?

Thật sự ra chúng ta hiện đang tu tập theo giáo pháp của Đức Phật: Giới - Định - Tuệ, nhưng thoát ra khỏi phải là một trí tuệ siêu việt, nếu không thì chúng ta vẫn nằm trong vòng tay của các loại Hỷ này.

Quý thầy xét thấy mình có phải ra khỏi chưa? Bứt khỏi cái vòng tay này chưa? Chắc chắn chúng ta cũng còn một ít. Nếu chúng ta đã quyết tâm nhưng vẫn bị vòng tay còn đang bao vây, chưa phải bứt ra hết được để rồi đời đời, kiếp kiếp thọ lấy tai ương.

Nghĩa là chúng ta nằm ở trong cái vòng tay của các cái loại Hỷ này thì đời đời, kiếp kiếp chúng ta luôn luôn lúc nào cũng bị tai ương, chớ không bao giờ mà chúng ta thoát khỏi tai ương này.

(58:13) Trưởng lão: Muốn trau dồi tâm Hỷ Vô Lượng ta hãy nhắc tâm ta bằng pháp Như Lý Tác Ý:

Đó thì, bây giờ tới cái lúc mà trau dồi đây.

Hồi nãy là nói để chúng ta hiểu được những cái loại đó để rồi chúng ta phải trau dồi cái tâm của chúng ta đi vào những cái Hỷ Vô Lượng, làm cho chúng ta hạnh phúc đây.

Thì những cái trạch pháp, những cái câu mà mình lựa chọn ra để cho mình hướng tâm, mình nhắc đi, nhắc lại cho tâm của mình nó thấm nhuần, tức là trau dồi cái tâm của chúng ta.

Đây, cái câu để mà chúng ta trạch pháp ra đây:

“Hỷ của dục lạc là tai nạn, là bệnh tật, là khổ đau, ta hãy tránh xa cái hỷ này!”

Đó là một cái câu mà để chúng ta nhắc nhở, để chúng ta biết cái dục lạc của thế gian: danh, lợi, sắc đẹp, ăn uống, ngủ nghỉ, đó là những cái dục lạc. Hoặc là sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp, đó là những cái dục lạc, cái đối tượng để nó tạo thành những cái Hỷ dục lạc. Cho nên chúng ta phải tránh xa, phải lìa xa, phải bỏ ra, đừng có gần nó nữa.

Cho nên ở đây, cái câu hướng tâm để mà trau dồi tâm chúng ta, để hằng chút chúng ta luôn luôn lúc nào cũng cảnh giác mà xa lìa nó.Vì nó cám dỗ chúng ta rất mạnh, vì nó thu hút chúng ta như đá nam châm, khó mà chúng ta bứt rời nó được, cho nên hằng phải nhớ:

“Hỷ của dục lạc là tai nạn, là bệnh tật, là khổ đau, ta hãy tránh xa cái Hỷ này!”

Đó thì, nhắc tâm mình như vậy để cho nó nhớ, nó đừng có quên.

(59:59) Thỉnh thoảng ta lại tác ý như lý này, nhắc đi, nhắc lại nhiều lần cho tâm ta xa lìa, yểm ly ngũ dục lạc.

Ta nhắc một câu nữa để cho ta tránh xa nó:

“Hỷ của dục là ảo giác, không có thật. Nó là thuốc độc, là rắn độc giết hại con người, ta hãy tránh xa các loại Hỷ này!”

Đó là một câu nữa, xem nó như là thuốc độc, xem nó như rắn độc, nó rất hiểm nguy, nó có thể giết chúng ta lúc nào cũng có thể được hết!

Do nhắc cái tâm của chúng ta thường xuyên như vậy, cho nên trước cái ăn ngon, mặc đẹp; trước cái sự âu yếm tha thướt, thương yêu nồng nàn của thế gian, chúng ta luôn luôn sợ hãi.

Nó là cái Hỷ đó, cái Hỷ dục lạc đó, nó làm cho chúng ta khả ái, khả lạc, ham thích, đó là những điều mà đưa đến chúng ta đau khổ đó. Thấy đó mà bước vào đụng nó thì như là đụng gai, đụng chông chớ không phải là sung sướng gì đâu, không phải là hạnh phúc gì đâu!

Biết như vậy, thấu suốt như vậy đó là không vô minh, mà không biết như vậy, không thấu suốt như vậy tức là vô minh.

Câu này ta cũng thường nhắc đi nhắc lại để đoạn dứt lòng ưa thích dục lạc thế gian:

(01:01:26) Nhớ cái câu mà Thầy đã trạch pháp ra để cho quý thầy nhắc đi, nhắc lại, rồi tùy theo đặc tánh của quý vị mà quý vị sửa đi, sửa lại cho phù hợp với tâm tánh của mình.

“Hỷ vui theo các ác pháp là Hỷ Tâm Vô Lượng ác, là làm đau khổ chúng sanh, giết hại chúng sanh, không có lòng Từ Bi thương xót chúng sanh.

Ta hãy tránh xa Hỷ này, yểm ly Hỷ này, từ bỏ Hỷ này, xa lìa Hỷ này, vì Hỷ này làm đau khổ chúng sanh, làm sanh ra địa ngục của chúng ta, hãy dứt trừ sự vui theo các ác pháp!”

Đó là những cái câu trạch pháp để chúng ta ghi nhớ, để chúng ta thường trau dồi tâm mình, để nhắc nhở những cái hành động ác.

Như có mười điều ác mà chúng ta đã thấy ở trong Thập Thiện đã có dạy: Nếu mà đối ngược lại với Thập Thiện tức là Thập Ác. Do chúng ta đã học rồi, vì vậy mà chúng ta lấy đó mà thấy tâm mà theo những cái hành động đó tức là hành động thập ác.

Do vì cái sự mà hướng tâm nhắc nhở làm cho tâm thấm nhuần, vì vậy mà luôn luôn lúc nào nó cũng ở trong Thập Thiện mà không có nằm trong thập ác.

Là người tu sĩ Phật giáo, thấy ai làm ác ta phải lánh xa, còn đâu lại có sự vui theo?

Thấy các pháp ác, thấy sự chết chóc, đau khổ của chúng sanh, nếu không giải nguy, cứu nạn được ta cũng phải tránh xa để khỏi phải thấy cảnh tang thương, máu đổ, thịt rơi, đau lòng, nát dạ, làm sao còn đồng lõa với ai mà vui theo được!

Đó thì quý thầy thấy, một người tu sĩ Phật giáo không thể nào đứng trước một cái thớt thịt của cái người đồ tể bán thịt được, cũng không thể nào mà đứng trước một cái tô phở mà người ta bỏ những cái lát thịt ở trên đó được! Người tu sĩ Phật giáo người ta nhìn thấy những cái sự đau khổ, chết chóc của chúng sanh thì người ta không thể nào mà không thương tâm.

Vì hằng trau dồi tâm Từ, Bi thì không thể nào thấy sự đau khổ đó mà chúng ta đứng lại đó mà nhìn, nếu không cứu khổ phò nguy được thì chúng ta mau mau tránh chỗ đó mà không đứng đó để nhìn sự đau khổ.

(01:03:54) Cũng như thấy mình không can ngăn được hai người đánh nhau thì chúng ta hãy mau mau tránh xa, vì chúng ta không đủ khả năng giải quyết được điều này thì mau mau tránh đi, không thể nào mà đứng đó để nhìn thấy họ đánh nhau với sự vui theo, với sự hò hét, với sự cổ võ, thì như vậy là người tu sĩ Phật giáo không đúng cách.

Thấy người ta đánh nhau lỗ đầu, chảy máu, đau đớn mà chúng ta lại nhìn với một cách vui theo, với một cách sung sướng, với một cách cổ võ ở trong đó, thì không nên làm điều đó.

Vì thế mà chúng ta là những người tu sĩ Phật giáo nên cẩn thận, dè dặt trước mọi đám đông. Có những sự đau khổ, tan nát ruột gan của con người, của chúng sanh thì chúng ta mau mau tránh.

Thấy một con vật bị con vật khác giết hại nằm lăn lóc, một cái thân bẩn thỉu bằng cát, đất, bằng máu me, bằng những vết thương tan nát thì lòng chúng ta cũng không bao giờ đứng đó mà nhìn, trước cảnh đau đớn đó, chúng ta phải mau mau tránh xa để lòng chúng ta được an ổn.

(01:05:12) Trưởng lão: Nãy giờ, chúng ta đã học từ cái Hỷ Tâm Vô Lượng theo dục lạc và Hỷ Tâm Vô Lượng theo ác pháp, bây giờ chúng ta học:

Hỷ Tâm Vô Lượng giải thoát.

Đây là bây giờ tới cái tâm Hỷ giải thoát rồi đó. Hồi nãy là tâm đau khổ đó, còn bây giờ tới cái tâm Vô Lượng Tâm giải thoát.

Hỷ Tâm Vô Lượng giải thoát là vui theo với việc lành, việc từ thiện của người khác, đó là vui theo những việc làm nhân từ, phước thiện.

Thấy người đem của cải ra bố thí, lập nhà thương, ta liền tán thán, vui theo, tận tâm giúp đỡ họ trong mọi công việc với lòng hân hoan, sung sướng. Sự vui theo này là một bước tiến trên con đường thiện nghiệp. Nếu ta có tiền của, ta sẽ đóng góp vào làm việc công ích cho mọi người. Nếu ta không tiền của, ta hãy lấy công giúp đỡ người này để hoàn thành sự an ủi những nỗi bất hạnh con người trong xã hội.

Vì tâm Bi Vô Lượng, ta nhận thấy trong xã hội có nhiều người bất hạnh nên lúc nào lòng ta cũng muốn làm từ thiện để ban vui, cứu khổ cho mọi người, làm sao cho mọi người được an vui, no ấm; làm sao cho mọi người thoát khỏi bệnh tật, khổ đau.

Những hình ảnh đau khổ của con người và chúng sanh khiến cho người có tâm Bi Vô Lượng không thể ngồi yên bằng cách tư duy suông: Làm sao giảm bớt và xoa dịu vết thương đau của chúng sanh? Làm sao đoạn dứt những nỗi đau thương của chúng sanh?

Bệnh viện, thuốc thang chỉ xoa dịu vết thương đau của sắc thân của họ. An ủi, xóa đói giảm nghèo là xoa dịu vết thương đau tinh thần. Hành Bi tâm như thế này chưa đủ! Ta phải làm gì hơn để diệt tận gốc khổ đau của muôn loài?

Chỉ có Trung tâm An dưỡng Từ thiện ra đời để mọi người đến đó được nghỉ ngơi và học tập đạo đức nhân quả, thì ngõ hầu mới ban vui, cứu khổ, phò nguy tận gốc.

Những việc làm này khiến cho ta hoan hỷ vui theo vì lợi ích thiết thực cho loài người, chấm dứt nhân ác, tăng trưởng nhân lành. Vì thế, hạnh phúc mọi người tràn ngập cả thế gian này.

Còn gì sung sướng cho bằng khi mọi người biết rõ nhân quả, đường đi lối về của nó thì còn ai mà làm điều ác? Loài người không làm điều ác thì thế gian này là thiên đàng, là cõi Niết Bàn, làm sao còn có những người bất hạnh trong xã hội!

(01:08:53) Trưởng lão: Đó thì, hôm nay các con đã thấy rằng: Ý của Thầy từ lâu Thầy muốn xin phép để mà xây dựng một cái Trung tâm An dưỡng.

Để làm gì? Để mọi người người ta về đó người ta được nghỉ ngơi một tuần, một tháng, một năm, hai năm, ba năm và được sự hướng dẫn đường đi, nước bước của nhân quả và được dạy họ đạo đức nhân quả.

Để làm gì? Để diệt tận cái gốc khổ của con người. Từ cái hành động họ hiểu biết, từ đó họ không làm điều ác thì chính họ, họ đem lại nguồn vui hạnh phúc chân thật của họ.

Tâm nguyện của Thầy như vậy nhưng nhân duyên chúng sanh không đủ khó mà thực hiện được cái mộng này.

Ước ao của Thầy mong sao có ngày nào đó, chúng sanh dể hưởng được phước báu lợi nhất của Phật Pháp là học được nhân quả đạo đức để đem lại một nguồn vui chân thật chính bàn tay khối óc của họ đã làm ra cho họ. Không ai đem đến hạnh phúc an vui chính bằng họ.

Vì thế, đứng trên góc độ của đạo Phật điều này rất là rõ ràng. Nếu Trung tâm An dưỡng ra đời được thì biết bao nhiêu người trong xã hội này đem lại hạnh phúc cho nhau.

Thầy còn nhiều cái sự ước ao trong lòng mình khi đã thấy được đạo Phật. Ước ao chi tất cả các trường học trong đất nước này được học thêm những môn học giáo dục nhân quả đạo đức cho học sinh thì hạnh phúc thay cho đất nước đó, dân tộc đó!

Được nhìn thấy những mầm non của Tổ quốc được trau dồi đạo đức nhân quả thì còn lòng nào vui sướng cho bằng!

Nghĩa là, khi mà nhìn thấy các em học sinh được học đạo đức nhân quả, từ đó những hành động ác không còn nữa, thì chắc chắn là một con người có ý thức được con người thì chắc chắn là không có nỗi lòng nào sung sướng bằng hơn nữa.

(01:10:55) Không phải đem vàng bạc của báu, tất cả những vật báu trong thế gian này mà cho mà chúng ta vui bằng những cái vui thấy con người làm thiện.

Thầy phỏng chừng Đức Phật đã nhập Niết Bàn lâu xa xưa mà thấy tất cả chúng sanh đều thực hiện đạo đức nhân quả, Ngài cũng vui mừng! Lòng Từ Bi của Ngài, lòng Hỷ của Ngài rất là hân hoan, thấy tất cả chúng sanh thoát khỏi khổ.

Huống hồ là Thầy còn là người bằng xương, bằng thịt, làm sao Thầy không sung sướng? Nhìn đất nước chúng ta mà tất cả mầm non của chúng ta đều thực hiện đạo đức nhân quả thì làm sao không sung sướng, vì đó là cái nhân tốt cho Tổ quốc này.

Từ đất nước này đến đất nước kia được trau dồi đạo đức nhân quả thì con người trên hành tinh này được hạnh phúc, an vui, đó là niềm vui tuyệt đỉnh vì đã mang đến niềm vui chân thật của chính bản thân của mọi người. Chính họ, họ đã mang đến niềm vui chân thật khi họ hiểu ra.

Một người tu sĩ đạo Phật không thể làm ngơ trước những điều này, trước những con người đang lăn lộn trong những nỗi bất hạnh. Nỗi bất hạnh đó là những cái nhân ác của họ chớ phải đâu ai đem nỗi bất hạnh cho họ!

Vì chúng ta thấu hiểu được như vậy mà chúng ta không ban rải được đạo đức nhân quả cho họ thì lòng chúng ta se thắt từng giây, từng phút.

Chúng ta có lòng Bi Vô Lượng, lòng Từ Vô Lượng, mà đứng trước cảnh khổ của mọi người, mọi vật mà chúng ta nỡ đang tâm nhìn sao được? Phải đem hết sức mình, phải làm hết tận lực của mình để cứu khổ mọi muôn loài, để làm cho con người sống hạnh phúc bên nhau, biết thương yêu nhau!

Đó là lòng Bi, đó là nỗi mừng của những người biết thương người, biết Từ Bi ban rải khắp cùng.

(01:13:00) Trưởng lão: Muốn trau dồi tâm Hỷ này ta phải dùng pháp hướng, thường Như Lý Tác Ý:

Bây giờ tới đây, chúng ta sẽ trau dồi cái tâm Hỷ này. Bây giờ chúng ta đã hiểu nó là một cái gì đó để cho tất cả mọi người được an vui, hạnh phúc thì không có cái gì hơn là đem cái giáo lý nhân quả, cái đạo đức nhân quả mà dạy cho từng người, mà giúp cho từng người hiểu thì cái này là cái niềm vui vô lượng, không thể kể xiết được!

Vậy thì muốn trau dồi cái tâm Hỷ Vô Lượng của chúng ta, để chúng ta vui luôn luôn như thế nào? Thì chúng ta phải thường Như Lý Tác Ý mà nhắc như thế này:

“Ta hãy vui mừng theo những ý kiến của người khác để mình và người vui!”

Đó, thì mọi ý kiến, cái ý kiến nó có những cái ý kiến nó nghịch mình, chớ đâu phải là mọi ý kiến nó giống mình được? Cho nên vì vậy mình phải hướng tâm nhắc. Vì muốn được vui theo người, mà người ta có ý kiến khác mà mình có ý kiến khác, thì làm sao vui nhau được?

Cũng như bây giờ người ta chấp kiến của người ta là người ta học tu như vậy là đúng. còn mình, mình chấp cái kiến của mình là học tu như vậy đúng, thì hai cái kiến này nó không giống nhau.

Mà một người mà trau dồi cái tâm Hỷ Vô Lượng thì mọi ý kiến đều là ý kiến của mình. Cho nên chúng ta thường phải nhắc nhở như vậy để chúng ta lấy cái ý kiến của người mà làm cái ý kiến của mình.

Cho nên khi xưa có ông A Na Luật, ông Kim Tôn giả và ông A Na Đàn Tôn giả, ba cái người này cùng sống chung nhau. Đức Phật hỏi:

“Vậy thì các ông sống chung nhau mà có được an vui tu tập không?”

Thì ông A Na Luật trình bày:

“Con sống theo ý của bạn con, ý của người khác, ý của các Tôn giả, con không có sống theo ý con”.

Thì Đức Phật hỏi các người kia cũng vậy, người nào cũng nói sống theo ý của người khác không, không có sống theo ý của mình, thì Đức Phật nói:

“Đó là tốt, đó là độc cư đó!”

Thì các con thấy cái sự độc cư đó mới chính là sự độc cư chớ không phải là ngậm miệng làm thinh, mà sống y theo ý của người khác.

(01:15:14) Thì những cái câu chuyện nho nhỏ trong cái thời những đệ tử của Đức Phật đã gây cho chúng ta cái sự thâm sâu hiểu biết là sống qua ý kiến của người khác thì đó là mình vui theo, vui cái Hỷ Vô Lượng tâm đó. Còn nếu mà không sống theo cái ý của người khác thì cái Hỷ Vô Lượng tâm không bao giờ có.

Cho nên, Thầy nhắc lại cái câu này:

“Ta hãy vui mừng theo những ý kiến của người khác!”

Vui theo cái ý của người ta, người ta nói gì mình cũng vui theo.

Thí dụ như bây giờ đưa ra mình cất cái nhà, thì cái người bảo dựng cây cột chỗ này, người bảo cây cột dựng chỗ khác thì cái ý kiến đó có đúng không? Bây giờ cái người này bảo cây cột đây thì mình cứ để đây, mình vui theo với cái việc làm đó, thì tức là chúng ta sẽ hòa hợp với nhau, không có gì mà chống trái.

Đó thì, cái câu này:

“Ta hãy vui mừng theo những ý kiến của người khác để mình vui, người vui!”.

Đó là một.

Đây gọi là Hỷ Tâm Vô Lượng theo ý người.

Bởi vì cái ý của người, thì người ý vầy người ý khác, nó vô lượng cái ý, cho nên mình vui theo vô lượng cái ý, tức là Hỷ Vô Lượng tâm! Đó, thì thấy như vậy nó rất rõ rồi.

Bởi vì đâu có cái ý này giống ý kia đâu? Muôn vàn cái ý! Mà mình gọi là Hỷ Vô Lượng tâm thì vui theo muôn ngàn cái ý của người khác, thì đó là vô lượng ý! Đó là, đây được gọi là Hỷ tâm theo ý người khác.

Thường hướng tâm nhắc đi, nhắc lại nhiều lần để tâm ta không chống trái ý kiến của người khác, vì thế mới có sự vui chân thật trong lòng của chúng ta và mọi người.

Đó thì, các con thấy, ở đây các thầy thấy là chúng ta tu tập như vậy, trau dồi như vậy, thì chúng ta mới có được cái Hỷ tùy thuận, mới có được cái Hỷ theo ý người khác. Còn nếu không trau dồi, chưa chắc đã là chúng ta thực hiện được.

Hằng ngày nhắc như vậy, mà suốt cả năm chúng ta mới có thể sống được cái Hỷ theo ý của người khác, cái tâm vui theo cái ý của người khác, chớ không phải trong một ngày, hai ngày, ba ngày mà chúng ta đạt thành được cái điều này!

Nếu không trau dồi như vậy, ta khó mà vui theo ý của người khác được.

(01:17:33) Trưởng lão: Bản chất con người thường hay khoe khoang cái hay, cái giỏi của mình,…​

Nghĩa là biết cái gì sơ sơ thôi cũng tỏ ra là mình hay hết đó.

…​ đó là cái bản ngã. Mà hễ có bản ngã thì không bao giờ có Hỷ Tâm Vô Lượng.

Nghĩa là khi mà chúng ta có ngã là không có Hỷ Tâm Vô Lượng được.

Bởi vì cái gì cũng là mình đúng chớ còn cái người khác là sai hết, cái người khác là lỗi, cái người khác là trật, còn riêng của mình là đúng, đó là cái bản ngã. Mà hễ khi mà cái người có bản ngã thì cái Hỷ Tâm Vô Lượng không bao giờ có được. Không có thể nào mà hai cái tâm này mà đứng gần nhau được, hễ có cái này thì cái kia nó mất, có cái kia thì cái này nó mất.

Cho nên khi mà chúng ta trau dồi cái Hỷ Tâm Vô Lượng tức là chúng ta đã diệt ngã. Đó, quý thầy hiểu như vậy thì quý thầy mới thấy rằng, khi mà trau dồi cái Tâm Vô Lượng tức là chúng ta đã diệt cái ngã, mà diệt cái ngã tức là Niết Bàn. Cho nên nói: “Vô ngã là Niết Bàn”, còn cái ngã thì không bao giờ có Niết Bàn.

Mà hầu như chúng ta - những người sống trong thế gian này thường là nuôi lớn cái ngã chớ không bao giờ diệt ngã. Do cái sự tu tập của Hỷ tâm mà diệt được ngã thì hạnh phúc cho chúng ta biết là bao nhiêu! Là Niết Bàn, cảnh giới của chư Phật!

Vì thế, chúng ta thường nhắc tâm Như Lý Tác Ý:

“Tánh hay khoe khoang cái hay, cái giỏi của mình là chướng tâm, là ngại đạo; phải từ bỏ, phải xa lìa cái thói xấu này!”

Đó bây giờ chúng ta dùng cái câu hướng tâm nhắc nó, để cho nó biết đó là cái không hay gì hết đâu, cái đó là cái thói xấu, cái đó là cái bản ngã làm cho chúng ta đau khổ.

Thầy xin nhắc lại câu đó:

“Tánh hay khoe khoang cái hay cái giỏi của mình là chướng tâm, là ngại đạo, phải từ bỏ, phải lìa xa cái thói xấu này!”

Đó, mình cho nó là cái thói xấu cho nên mình dẹp nó qua một bên đi, mà cái thói xấu đó là cái bản ngã của chúng ta chớ không phải cái gì.

Đây là Hỷ Tâm từ bỏ bản ngã hay là từ bỏ tánh khoe khoang: Hỷ Tâm Vô Lượng từ bỏ tánh khoe khoang.

Bởi vì cái sự khoe khoang của chúng ta cũng vô lượng, làm được cái gì là khoe khoang, làm được cái gì là nổi lên là cho mình là hay hết; học được một chút cũng là khoe khoang cho mình là giỏi, nhưng mà sự thật mình có giỏi đâu! Đó là vô lượng cái sự khoe khoang chớ không phải là một cái sự khoe khoang.

Vì vậy mà chúng ta dùng cái Hỷ Tâm trau dồi cái tâm của mình để từ bỏ những cái vô lượng cái tánh khoe khoang này đi, thì tức là chúng ta vô lượng cái bản ngã của chúng ta để chúng ta diệt cái bản ngã vô lượng này. Đó là cách thức mà chúng ta từ cái tu tâm Hỷ mà chúng ta diệt trừ cái bản ngã của chúng ta, bản ngã vô lượng.

(01:20:45) Trưởng lão: Lại nữa, ta phải nhắc nhở tâm ta:

“Phải biết vui hòa trong mọi công việc của mọi người, lấy việc người làm việc mình!”

Đó thì cái câu này cũng nhắc nhở chúng ta thường xuyên phải biết vui hòa trong mọi công việc của mọi người, lấy việc người làm việc mình.

Đó thì mình nhắc nhở mình như vậy để luôn luôn mình hòa mình trong mọi công việc, để cho cái lòng vui mừng vô lượng của mình trong mọi sự việc mà không có lúc nào là không vui mừng.

Đó là Hỷ Tâm Vô Lượng trong việc làm của người khác.

Đó, khi mà mình dùng cái câu trạch pháp hướng tâm để nhắc mình thì mình phải biết cái Hỷ Tâm Vô Lượng tức là vui theo với cái công việc của mọi người.

Thì công việc của mọi người thì nó cũng vô lượng, lát họ làm cái này, lát họ làm cái kia, bữa nay làm cái này, bữa khác làm cái kia, nó đủ thứ công việc chớ không phải có một thứ.

Cho nên, chúng ta vui theo vô lượng công việc của mọi người khác, vì vậy mà vui theo như vậy gọi đó là Hỷ Tâm Vô Lượng trong việc làm của người khác.

Nó có những cái tên, mà những cái tên đó để nó chứng tỏ rằng cái câu hướng tâm của chúng ta cho nó chính xác để dẫn cái tâm chúng ta, trau dồi chúng ta cho nó thấm nhuần. Còn nếu không chính xác thì nó không thấm nhuần được.

Bởi vậy tu tập nó phải tu tập sao mà cho nó chính xác, đúng tên, đúng họ. Nếu mà dùng cái pháp hướng mà không đúng tên đúng họ thì nó vô ích cái công của chúng ta tu tập, nó không có hiệu quả. Mà phải tu tập như thế nào, mà dùng pháp hướng cho đúng thì nó sẽ có hiệu quả rất lớn cho cái con đường tu tập mà không mất thời gian.

(01:22:33) Trưởng lão: Và ta cũng phải siêng năng thường nhắc nhở hướng tâm Như Lý Tác Ý:

“Trong vạn vật đều có sự vui chan hòa, ta hãy theo đó hòa mình trong sự vui! Nếu ta làm một điều không vui tức là ta đã làm buồn khổ muôn loài vạn vật, cỏ cây”.

Đó thì, trong khi đó mọi vật nó đương im lìm như vậy, bỗng dưng chúng ta sân lên thì tức là tự tâm chúng ta đã làm cho vạn vật đó đều xáo động lên hết, khổ đau!

Cho nên có câu tục ngữ nói: “Người vui thì cảnh vui theo, mà người buồn thì cảnh nó cũng buồn theo”, đó là cái tình trạng không vui theo đó.

Cho nên vì vậy mà một chút xíu, lỡ một chút mà chúng ta đã làm cho một người khác, một con vật khác không vui ở trong cái cảnh đang vui đó, thì tức là chúng ta đã làm buồn khổ vạn vật chớ không phải riêng một vật nào.

Thầy nhắc lại cái câu này:

“Trong vạn vật đều có sự vui chan hòa…​”

Các con thấy trong vạn vật của chúng ta đều có sự vui chan hòa, cây cỏ rồi chim chóc nó hòa lẫn với nhau, rồi con người lao động làm tất cả những công việc, nó có sự an vui, chan hòa trong đó.

Bỗng dưng có một cuộc đánh lộn, hay hoặc là cuộc giết chóc nhau đó, làm cho tất cả những cái cây cỏ trong đó nó có sự tang thương ở trong đó, cho nên nó làm sao có sự vui? Vì vậy mà một cái sự đau khổ, làm cho sự đau khổ thì muôn vật nó ở trong đó nó đều đau khổ.

Tại vì đôi mắt của quý thầy không thấy được cái điều đau khổ đó, chớ riêng Thầy, Thầy có một cái cảm nghĩ: Tất cả vạn vật đau khổ trong một cái đau khổ của một sự việc nào xảy ra trong đó. Vì thế mới chan hòa những cái niềm vui ở trong đó.

(01:24:18) Bây giờ, Thầy đọc lại cái câu trạch pháp này:

“Trong vạn vật đều có sự vui chan hòa, ta hãy theo đó hòa mình trong sự vui! Nếu ta làm một điều không vui, tức là ta đã làm buồn khổ muôn loài vạn vật, cỏ cây”.

Đó thì, cái câu đó để nhắc cho chúng ta biết rằng…​ (Mất tiếng)

Câu này, ta thường xuyên trau dồi những điều này thì tâm Hỷ Vô Lượng sẽ vui mừng cùng với muôn loài.

Nghĩa là câu này - chúng ta thường nên nhắc nhở cho thường xuyên cái câu này, để chúng ta tránh những cái điều nhỏ - thí dụ bây giờ mình đang đi, trên cái bước đường đi mình vào ở trong thất của mình, mình lỡ mình đạp - trong khi đó tâm hồn của mình đang ban rải cái sự yên vui theo cái sự vui của vạn vật, thế mà mình vô tình mình đạp một con kiến gãy chân đi, nó lăn lộn, nó rên la, thì trong cái không gian đó và cái thời gian đó, tất cả vạn vật xung quanh nó đều bị cô đọng lại cái sự đau khổ đó.

Cho nên vì vậy mà chúng ta phải nhắc cái tâm của mình. Bởi vì người tu sĩ đạo Phật phải phủ trùm cái tình thương của nó, cho nên Phật nói: “Tứ Vô Lượng Tâm biến mãn khắp mười phương chúng sanh” - đó là biến mãn đó.

Cho nên, một cái đau khổ nhỏ của cái vật này thì nó sẽ đau khổ toàn bộ cả vạn hữu chớ không phải là riêng có một con vật đó đau khổ đâu! Khi mà cái tâm Từ, tâm Bi của họ đã thể hiện thì trước cái đau khổ một con vật đang lăn lộn thì ngay đó tâm chúng ta nhói lên sự đau khổ.

Thì vạn vật nó đang hòa mình trong sự an vui đó mà bỗng có một con vật đã đau khổ thì tức là cây cỏ đều đau khổ, chớ không phải là chỉ có con vật đó đau khổ không đâu. Tuy nó vô tình, chúng ta thấy như là vô tình nhưng sự thật không vô tình. Nó là có một cái sự giao cảm, cảm thông nhau, nó rất là rõ ràng.

Tại sao vậy? Khi mà có một người đó họ cất cái nhà, rồi họ trồng những cái cây xung quanh đó họ ở, rồi sau đó họ dời, họ đi. Những cái cây đó họ làm sao họ bứng được, nhưng ra đi rồi thì những cây đó lần lượt buồn và héo khô.

Chúng ta thấy cây cũng cảm động, cũng xót xa, cũng thương tiếc, cũng nhớ thương những cái người mà chăm sóc gần bên nó.

Cho nên khi mà chúng ta có những cái cây mà ở gần bên chúng ta thì nó xum xuê, nó vui sướng. Còn những cây xa, ở ngoài rừng, ngoài bụi xa thì nó cằn cỗi, khô héo vì không được vui mừng, vì nó không được cái sự nghe qua tiếng nói hoặc là cái hơi ấm của chúng ta chan hòa với nhau.

Đó là những cái mà chúng ta thấy, hầu như là vạn hữu đều là chan hòa trong cái sự sống với nhau./.

HẾT BĂNG