(27:20) Phật tử: Bây giờ, bữa nay, con giải tỏa được cái này. Tại vì con tưởng…​ Con con hơi thắc mắc con nói Thầy phải có cái ý gì trong đây. Tại vì con nói với cô Trang thì cô Trang nói là Thầy để, cái nói thắc mắc không biết sao bây giờ. Con phải hỏi cho nó ra, giờ Thầy giảng con rất cám ơn Thầy rất nhiều. Dạ! Dạ! Rồi cái xong rồi đó thì cũng có nhiều cái vấn đề. Thôi thì bây giờ mấy cái vấn đề về vẽ sách, mấy cái chỗ in, mấy cái chỗ …​ Để chuẩn bị cho cái mà mình xem cái chủ đề Mê tín, Chánh tín Thầy. Trong cái cái Mười Hai, Đường Về Xứ Phật đồ đó. Thì trong đó chẳng hạn như hoặc là trong cái cái cái Mười Hai Nhân Duyên. Hồi trước trong cái Đường Về Xứ Phật của Thầy; Thầy dạy về Mười Hai Nhân Duyên thì chưa có…​ cái là Thủ rồi mới tới Hữu. Hay là Thầy giữ đúng theo trong kinh?

Trưởng lão: Cái đó là theo kinh con. Là sai con.

Phật tử 1: Dạ! Thầy giữ theo đúng theo kinh nhưng mà, khi mà Thầy viết Mười Hai Cửa Vào Đạo đó thì Thầy đã sửa lại, Thầy sửa lại thì là tụi con nghe lời dạy là Hữu rồi mới tới.. tới Thủ.

Trưởng lão: Có rồi mới giữ chớ còn không có làm sao giữ.

Phật tử 1: Dạ ! Hữu rồi mới Thủ. Thì bây giờ, khi khi tụi con bây giờ, khi tụi con sẽ in trở lại Mê tín, Chánh tín thì tụi con xin phép Thầy có sửa lại những cái điều đó cho đúng hay không hay là giữ nguyên.

Trưởng lão: Sửa lại hết à con. Không có giữ nguyên, con. Nay bây giờ mình in là phải sửa lại hết, để không nó trật đó.

Phật tử 1: Dạ! Tức là do lúc như vậy thì khi mà sửa lại thì trong cái lời tựa của Thầy, Thầy cũng xin phép cho tụi con vài câu để nói tụi con tự ý sửa là cũng không được mà..

(28:55) Trưởng lão: Không phải đâu. Sửa đúng là được, khỏi cần nói gì hết.

Phật tử 1: Với lại con cũng nói một cái vấn đề mà Mười Hai Nhân Duyên đó Thầy; Vô Minh, Hành sanh Thức; bây giờ thay vì chữ Thức mình sửa lại chữ Nghiệp.

Phật tử 2: Nghiệp. Hành sanh Nghiệp quá hay. Hành sanh Nghiệp rất là dễ hiểu.

Phật tử 1: Bữa hổm thì Thầy nói…​Bây giờ bữa nay con không biết …​

Trưởng lão: Bởi vì chính nó từ cái chỗ Vô Minh nó sanh Hành, Hành sanh Thức nhưng mà vì trong Kinh nó nói Thức là cái biết nhưng mà sự thật cái Nghiệp. Nghiệp làm sao? Thì mình Vô Minh mình mới làm những hành động đó; ác thiện mình cũng chưa hiểu đâu. Nó Vô Minh mà, con hiểu hông? Thì Nghiệp là quá đúng chứ sao.

Phật tử 1+2: Dạ! Giờ tụi con được phép sửa phải không Thầy?

Trưởng lão: Sửa chớ! Bởi vì cái gì để cho người ta hiểu mình sẽ giải thích. Bởi vì Kinh nói như vậy mình phải hiểu như vậy chớ không thể hiểu Thức.

Phật tử 1: Dạ! Hiểu Thức cái là hiểu tùm lum hết: Ý Thức, Ý Thức, Tưởng Thức rồi…​Thức Thức.

Trưởng lão: Thức Thức.

Phật tử 1: Dạ! Rồi không biết cái Thức này nó nằm ở cái Thức nào? Mà thực ra…​

Trưởng lão: Mà trong Danh Sắc nó cũng có cái Thức ở trong đó nữa rồi.

Phật tử 1: Dạ! Nói cái câu trong Danh Sắc có Thức vậy là…​

Phật tử 2: Cái câu này ảnh cũng hỏi nè thưa Thầy. Trong cái Danh Sắc nó có Thức tại vì trong cái Thức nó có tới…​

Phật tử 1: Tức là Thầy nói cái thân người với cái thân người ngũ uẩn luôn rồi.

Trưởng lão: Danh Sắc là cái thân người đó.

Phật tử 1: Danh là Tưởng Thức. Sắc là cái cái Ngũ Uẩn của mình là sáu cái biết phải không Thầy?

Trưởng lão: Phải rồi.

Phật tử 1: Danh Sắc sáu cái biết với cái Tưởng Thức nữa là bảy cái biết, bảy cái biết. Nhưng mà còn cái Thức Thức nữa Thầy?

Trưởng lão: Cái Thức Thức nó để người Tam Minh mới nói, còn bây giờ không có đem vô đây được.

Phật tử 2: Bởi vì Thầy không có nói thành…​ Tại ảnh thắc mắc mới hỏi cái câu như vầy nè. Ảnh hỏi là..

Trưởng lão: Nó không có nhập chung vô được. Cái Thức đó bây giờ nó có ở trong cái bộ óc nhưng mà nó không hoạt động.

Phật tử: Nó có trong Danh Sắc của mình?

Trưởng lão: Nó có trong Danh Sắc nhưng mà nó không hoạt động.

Phật tử 1: Dạ! Không hoạt động.

(30:41) Trưởng lão: Cũng như con có cái Tưởng mà giờ con nói chuyện với Thầy thì chiêm bao không có đâu. Nhưng mà con ngủ thì con chiêm bao. Nhưng cái Thức Uẩn nó lại ngủ, thức gì nó cũng không làm việc hết. Còn cái Tưởng của con Tưởng Thức thì nó còn làm việc. Tại vì con ngủ thì nó có chiêm bao thì nó làm việc chứ sao.

Phật tử 1: Nhưng mà mình có thể…​ Nhưng mà xác định rõ trong Danh Sắc mình nó có Thức Thức.

Trưởng lão: Á! Tâm Danh Sắc thì nó gồm chung, nó không có nói cái Ngũ Uẩn ở trong đó được. Bởi vì Danh Sắc thì nó nằm ở trong…​ Mười Hai..

Phật tử 1: Bảy cái biết hả Thầy?

Trưởng lão: Sáu.. bảy cái biết của nó, có cái Tưởng nữa là bảy cái biết. Bởi vì sáu cái biết: Mắt, tai, mũi, miệng, thân, ý đó. Rồi thêm cái Tưởng nữa thì nó là Danh Sắc. Chớ còn cái biết kia không có được; cái biết kia đưa vô không được. Cái biết đó là của những bậc tu chứng. Nó không hoạt động.

Phật tử 2: Nói không được thành ra Thầy nói

Trưởng lão: Cái thức không có được. Đưa vô không có được. Không có đưa vô Danh Sắc được. Danh Sắc nó gồm có cái thân của chúng ta phải không? Nhưng mà trong thân này có cái đó nhưng mà không có được. Bởi vì cái đó là người tu chứng, còn mình chưa chứng. Nói chung là nói cái thân của mấy con, chứ không dám nói cái thân của người tu chứng. Cái thân của người tu chứng, bắt đầu cái đó nó mới làm việc, cho nên mới đưa vô mới được. Còn giờ nó không có làm việc, lúc nào nó cũng không có làm việc hết. Bây giờ con có cũng như không có vậy à. Có phải không? Nếu mà có…​ Thầy bảo lát nữa xảy ra chuyện gì giờ con có biết được không? Người ta có cái đó nên người ta mới biết chớ. Phải không? Cái đó là cái Tuệ Tam Minh đó.

Phật tử 2: Ảnh hỏi trong đây đó là một con người và một Danh Sắc có cái gì khác nhau? Thì con người với cái Danh Sắc cũng giống nhau hay là..

Trưởng lão: Danh Sắc là con người chớ còn cái gì nữa.

Phật tử 2: Danh Sắc với con người đều giống nhau hết rồi, thì có cái gì khác nhau..?

(32:36) Trưởng lão: Cái đó là tại cái tên ở trong Kinh nó gọi, chớ đó là cái thân người của chúng ta. Danh Sắc là cái thân người của chúng ta chớ không có gì hết; nó hợp lại nó thành Danh Sắc.

Phật tử 1: Con có thêm câu hỏi nữa là cái Thức, ba cái Thức đó là Ý Thức, Tưởng Thức với Tâm Thức; mà còn cái Tiềm Thức nữa là cái đó Tiềm Thức là cái gì của Tưởng, của Tâm Thức hay là cái Tiềm thức..

Trưởng lão: Cái Tiềm Thức là cái Tưởng của con đó nó giao cảm mới được. Nó nói là ờ bây giờ sao tui lại tui biết cái chuyện đó nó xảy ra vậy. Nó gọi là Tiềm Thức ở…​ Nó thần giao cách cảm chứ giao cách cảm cái gì. Cái Tưởng nó hoạt động, nó giao cảm chớ ai vô đó.

Phật tử: Dạ!

Trưởng lão: Cái Ý thức thì nó mờ mịt nó không có thời gian, không gian. Còn cái Tưởng Thức nó không có không gian, thời gian. Tương lai nó cũng biết được nè, nó cũng giao cảm được về tương lai xảy ra cái gì, quá khứ nó nhớ lại được hết. Cái Tưởng…​ (33:34)

Phật tử 1: Đúng là cái Tiềm Thức…​

Trưởng lão: Người ta thường không biết nó, người ta gọi là Tiềm Thức.

Phật tử 1: Dạ!

Trưởng lão: Chớ không có cái gì mà “Tiềm” hết trơn.Tại nó ngủ nó chưa chiêm bao thôi, chứ nó chiêm bao thì nó không “Tiềm”.

Phật tử 2: Dạ! Con hỏi thêm. Thầy, vậy để chuẩn bị in nếu mà Thầy cho phép thì tụi con chuẩn bị in thì có nên thay đổi? Tức là trong những cái bộ sách mà Thầy đã viết Đường Về Xứ Phật với Những Lời Gốc Phật Dạy hay là Giáo Án Tu Tập của người chánh Phật Pháp thì những cái lời dạy Thầy có ghi lại những…​ Do như là cô Út Diệu Quang dạy rồi người này mà thưc sự cái kết là con biết là Thầy dạy nhưng mà cô Út Diệu Quang dạy, cô Út Diệu Quang. Những cái lời mà Thầy nói là cô Út Diệu Quang, cô Út Diệu Quang. Thì bây giờ Tụi con vẫn giữ nguyên như vậy hay là mình nên để..

(34:19) Trưởng lão: Không con. Để Thầy nhuận lại, Đường về Xứ Phật cũng được nhuận lại. Bởi vì hỏi, ai hồi đó hỏi câu hỏi nào, trả lời cái ghi vô đó, bây giờ in ra thành Đường Về Xứ Phật. Nó nhiều cái nó trùng lắp. Những câu hỏi để trả lời nó trùng nhau, mà giờ không nhuận lại thì Thầy nói in nó phí lắm.

Phật tử: Dạ!

Trưởng lão: Có những câu hỏi không cần trả lời. Hỏi lảm nhảm nữa chớ không phải không. Mà hồi đó tại vì tâm lý mà, người ta hỏi thì phải trả lời thôi. Chứ sự thật đã là nói họ nghe rồi, nhưng mà họ cứ lặp đi lặp lại.

Phật tử: Dạ đúng!

Trưởng lão: Cho nên vì vậy đó những cái sách mà như Đường Về Xứ Phật đồ đó đều là phải được nhuận lại rồi mới in, chớ đừng có in vậy uổng tiền. Nhuận lại. Thậm chí như bốn tập Những Lời Gốc Phật Dạy, mặc dù là Thầy lấy những cái lời Phật dạy mà Thầy viết ra thành cái bộ sách đó. Nhưng hôm nay mà muốn in nó cũng không phải để nguyên đâu. Tại vì cái thời điểm đó phải nói vậy đó. Cái thời điểm này nó khác rồi, chớ không phải là còn cái thời điểm đó. Cho nên bây giờ đưa cái bài Pháp đó, mà giảng về cái lời Phật dạy đó, mà thời điểm này thì nó lỗi thời. Nó không đúng. Bởi vì nó luôn luôn nó tiến bộ nó đi lên, chứ nó đâu phải nằm ì một chỗ. Rồi cái nghĩa lý của nó, nó cũng theo.

(35:40) Bây giờ như ví dụ như hồi con mới gặp Thầy thì con nhiếp tâm chưa được, thì phải dạy lời Phật dạy vậy. Bây giờ nhiếp tâm được, cũng cái lời đó mà nó…​ con nhiếp tâm được, phải dạy cái lời đó nó phải dạy khác. Con phải hiểu chỗ đó. Bởi vì cái thời điểm đó với cái thời điểm này nó không giống nhau, nó tiến bộ. Nhưng mà cái lời gốc thì nó không sai. Nhưng mà cái nghĩa theo từng cái đặc tướng của mọi người mà phải giúp cho người ta hiểu sâu hơn. Mấy con thấy Phật giáo nó linh động vô cùng. Nó không có đứng chết một chỗ như là một cái cuốn sách thế gian được đâu.

Phật tử 2: Thưa Thầy! Như vậy nếu mà Thầy nhuận lại cái Đường Về Xứ Phật thì là sao thưa Thầy?

Phật tử 1: Thì Thầy phải sắp xếp lại theo chủ đề.

Trưởng lão: À! Đường Về Xứ Phật. Thì nói chung là hầu hết là có một số người đã đọc. Như vừa rồi con thấy cho thành bộ sách mà sắp xếp, thì vậy là được rồi. Thầy cần gì mà phải nhuận lại cho mắc công. Mấy con đưa gia đình lên cũng được…​ Có cần gì. Hầu hết là mấy con là Phật tử, mấy con là những người theo đạo Phật, mấy con tiếp tay với Thầy. Trời đất ơi! Mọi chuyện Thầy bây giờ phải đi ngồi đó nhuận lại cái bộ Đường Về Xứ Phật.

Phật tử 2: Thì đó bởi vậy con mới cái ý của con bây giờ Thầy nhuận lại cái ý là Thầy lo Thầy nhuận hay giao lại cho tụi con.

Phật tử 1: Nhưng mà tụi con chỉ hỏi cái ý kiến Thầy thôi. Chẳng hạng thí dụ Thầy nói có những cái đoạn Thầy nói cô Út Diệu Quang; thì tụi con suy nghĩ bây giờ nhiều người người ta thấy người ta đọc vô. Bây giờ mình ghi một cách khách quan, mình không ghi rõ tên ai hết. Thì mình có thể sử dụng một cái từ nào thí dụ như…​.

Trưởng lão: Cái đó được thôi, đâu có gì đâu.

Phật tử 2: Thí dụ từ “Thiện hữu tri thức”. Dạ! Thay vì thay tên một cá nhân thì mình dùng cái chữ “thiện hữu tri thức” có được hay không thưa Thầy?

Trưởng lão: Cũng được, đâu có cái gì đâu.

Phật tử 2: Tức là những cái bài mà Thầy nói: ờ đây cô Út Diệu Quang dạy như vầy, cô Út Diệu Quang dạy như kia thì tụi con có thể thay đổi cái tên cá nhân hoặc thành một cái danh từ chung được không ạ

(37:37) Trưởng lão: Được chớ đâu có gì đâu, có gì đâu. Cái vấn đề đó để cho nó khách quan.

Phật tử 2: Dạ!

Trưởng lão: Để không thì người ta lại có cái hiểu sai lệch. Từ cái thời điểm đó đến thời điểm này nó đều có cái sự thay đổi.

Phật tử 2: Dạ! Chớ còn lời dạy của Thầy thì nó chân lý rồi. Nó đã là chân lý rồi thành ra là mình…​Tụi con muốn đưa những cái chung vô thôi không có vô một cái cá nhân.

Trưởng lão: Để cho nó phù hợp trong cái thời điểm của nó.

Phật tử 2: Dạ!

Trưởng lão: A! Bây giờ cái thời điểm này thì mấy con cô đọng nó lại để cho sắp xếp thứ lớp, để người ta đọc nó dễ, nó nhanh, nó không mất thì giờ.

Phật tử 1: Như vậy là Thầy thấy cái bộ sách con đưa cho Thầy tụi con sắp xếp lại vậy là là được?

Trưởng lão: Được rồi, Thầy có Thầy có viết cái lời giới thiệu.

Phật tử 1: Lời giới thiệu rồi?

Trưởng lão: Lát nữa Thầy đưa cho.

Phật tử 2: Đưa cái lời giới thiệu? Dạ được.

Phật tử 1: Nhưng mà số năm, số sáu, số bảy, số tám đó phải phải làm lại. Qua bậc Tam Minh Luyện Chánh Niệm Tỉnh Giác phải phải chỉnh lại chỗ đó, tức là những cái bài mà Thầy dạy về Giới, Định và Tuệ đó, rồi mình sẽ tìm như thế nào Định Tuệ, của những cái bài mà có thể rất ít chớ không có nhiều. Con nghĩ cái đó phải tìm tòi lại những cái trang sách.

Trưởng lão: Cái danh từ mà “Định”, “Thiền Định” này kia là nó chỉ chung chung cho cái Tâm Bất Động. Mà cái Tâm Bất Động coi chừng mà…​ thiền định mà cái tâm người ta động, mà người ta thiền định thì mấy con coi chừng, mà cứ bất động không thì sai.

Phật tử 1: Dạ!

(39:06) Trưởng lão: Nghĩa là bây giờ người ta chửi Thầy không giận, không buồn. Người ta nói nặng nói nhẹ Thầy thản nhiên Thầy vui vẻ. Thầy cũng nghe, cũng hiểu, cũng biết chứ không phải là đầu óc Thầy nó đứng yên một chỗ, nó nhập định, không phải đâu. Nhưng mà chính đó là Thiền Định đó. Bởi vậy đạo Phật nó hay là cái chỗ người ta sống như người bình thường mà người ta ở trong Định. Người ta nói gì mình không buồn, không giận ai hết thì đó là Thiền Định. Còn bây giờ ngồi thiền nhập định một giờ, hai giờ xả ra, chúng nói tiếng nói cái nó tức ầm ầm trong bụng thì cái này chưa phải Thiền Định.

Phật tử 1: Như vậy là thưa Thầy! Thầy cho con lời tựa. Thì trước hết là tụi con xin phép in cuốn Mê tín, Chánh tín trước được không Thầy?

Trưởng lão: Thì được rồi mấy con. Nó là thuộc về loại sách gia đình; thì mấy con in ra để phổ cập cho mọi người có gia đình người ta đọc thì tốt thôi, có gì đâu.

Phật tử 1: Dạ!

Trưởng lão: Bởi vậy Thầy nói đó là nối tiếp vòng tay để mà xây dựng cái chánh pháp, chớ có cái gì đâu. (40:00)

Phật tử 1: Dạ! Thì tụi con cũng xin cái ý vầy. Trong đó có những cái từ mà cá nhân thì tụi con xin phép Thầy sửa lại một cách khách quan hơn là Thiện Hữu Tri Thức chớ thay vì là một cái tên chung. Dạ! Dạ!

Trưởng lão: Ờ! Đúng rồi.

Phật tử 2: Nhân tiện Thầy nói là mỗi một thời điểm nó có khác nhau, thì hôm nay con …​

Trưởng lão: Lẽ đương nhiên là nó phải vậy đó.

Phật tử 2: Thì hôm nay con xin phép Thầy thì Thầy nhìn coi cái thời điểm hiện nay trong cái Tu viện mình thì bây giờ mình có thể sắp xếp tổ chức cho nó có hệ thống ban bệ này kia.

Trưởng lão: Lẽ đương nhiên là nó sẽ có những nhân vật nó sẽ xuất hiện; nó đến nó trợ giúp. Các con đừng lo, nó tới cái thời điểm nó phải đến à.

Phật tử 2: Vậy nó đến hả Thầy?

Trưởng lão: À! Bởi vì Phật Pháp mà nó đâu có phải…​ Bởi mình lo cũng không được.

Phật tử 2: Dạ!

(40:57) Trưởng lão: Bây giờ con lo con tìm người này kia, họ vô đó họ thấy ngán quá, làm việc ớn quá. Còn bây giờ nó tới cái thời điểm nó rồi thì tự nó đến, nó sẽ làm việc, nó giúp sức với Thầy. không có gì hết. Cho nên sóng gió là mặc sóng gió, nhưng mà cái người có vượt nổi sóng gió hay không thôi, mà Thầy thì làm gì sóng gió nhận Thầy được. (20)

Phật tử 2: Dạ! Mà con thấy Thầy cực quá. Dù.. sáng Thầy ra Thầy phải sắp xếp cho thợ rồi; lớp thì cô Trang vô hỏi rồi tiếp khách, rồi Thầy viết sách; thì nó phải có một cái hệ thống phân công.

Trưởng lão: Thì bây giờ nó lại có một số người phân công; người lo nhà bếp nè, người lo đi chợ nấu ăn nè, rồi người lo sắp xếp thợ thuyền. Tự dưng họ làm cho Thầy bớt, giảm xuống. Bây giờ Thầy còn ngồi trong phòng thôi. Ngồi trong phòng soạn những cái gì cần thiết. Những cái gì mà Thầy viết là tại gì con người chưa có hiểu biết, cho nên Thầy mới viết. Bây giờ Thầy viết là cái gì mấy con chưa hiểu biết, để bồi dưỡng cho sự hiểu biết của mấy con tăng lên.

Hồi nào tới giờ mấy con hiểu mọi con người đều có linh hồn. Thầy bồi dưỡng cho cái sự hiểu biết của con, con người không có linh hồn. Cho nên bây giờ các con phải hiểu rằng con người không có linh hồn. Thật sự đó là những cái mấy con chưa hiểu biết, Thầy viết để cho mấy con hiểu biết. Những cái mà Phật giáo từ lâu, bây giờ mấy con hiểu như vậy, (42:28) bây giờ Thầy dạy cho mấy con hiểu nó không phải như vậy nữa. Tức là cái mấy con chưa hiểu Thầy dạy, chớ Thầy không có dạy mà cái mấy con đã hiểu rồi. Các con hiểu hông?

(42:38) Thường thường người ta viết Kinh sách Phật là những cái mà người ta đã lặp đi lặp lại nhiều lần, ai cũng biết. Mà chỉ cứ viết hoài có bây nhiêu đó thì nó không hay. Còn Thầy, những cái gì mà mấy con chưa hiểu của Phật Giáo thì Thầy viết ra cho mấy con hiểu. Làm cho cái tri kiến của mấy con nó dồi dào hơn trong cái sự hiểu biết. Các con hiểu chưa? Cho nên đọc sách Thầy (43:02) chớ nó bồi dưỡng cái tri kiến của mấy con ghê lắm, chớ không phải không. Từ cái chỗ không biết nó sẽ biết. Có vậy thôi! Cho nên mấy con yên tâm đi. Thầy có bổn phận là làm cho cái tri kiến của mấy con càng lớn, càng tiến bộ, càng văn minh hơn nữa. Chớ đâu có gì mà ngồi đây mà gõ mõ tụng kinh hoài.