Trưởng lão: Hôm nay, thấy quý Phật tử mấy con được cái duyên mà để về đây thăm Thầy. Thì mấy con mà Thầy biết cái tâm thường ao ước tu hành lắm.

Thứ nhất là thiền định, nhưng chúng ta không biết là ông Phật dạy thiền định bằng cách nào? Vì vậy, mà nghe nói thiền định thì ai cũng ham. Do đó, thì hôm nay Thầy nói cách thức tu thiền định của đức Phật mà dạy. Đức Phật dùng một cái danh từ rất là cụ thể cho một cái pháp môn tu thiền định của mình. Thì đức Phật nói: “Định Tư Cụ”, cái dụng cụ để mà tu thiền định.

(0:47)Vậy thì định của Phật có cái dụng cụ tu như thế nào mà đức Phật lại nói như vậy? Thì chúng ta đọc lại kinh sách của Phật thì Định Tư Cụ - cái dụng cụ để mà tu thiền định thì nó không phải là cái pháp môn nào khác hơn là cái pháp môn Tứ Chánh Cần. Bốn cái điều mình cần phải tu tập tức là:

Ngăn ác diệt ác, sanh thiện tăng trưởng thiện, đó là tu thiền định. Hằng ngày, cái tâm mình nó có một cái niệm ác và một cái niệm thiện. Khi mà cái niệm thiện thì mình tăng trưởng nó lên, còn cái niệm ác thì mình ngăn không được, mình phải cố gắng mình diệt. Thì Phật dạy mình nó có những cái phương pháp để mình ngăn và diệt. Thí dụ như bây giờ trong tâm của mình nó khởi một cái niệm, mà niệm đó mình chưa biết nó là thiện hay ác. Cho nên đức Phật dạy mình phải chọn lựa coi, suy tư coi cái niệm đó nó có lợi hay là có hại? Mà nếu nó hại tức là nó ác pháp, mà nó có lợi thì nó là thiện pháp.

Cho nên đức Phật dạy cái bài mà kinh Song Tầm, mình coi cái đó là tầm thiện hay là tầm ác? Mà nếu nó tầm ác thì nó hại mình, nó hại người, nó làm mình khổ, nó làm người khác khổ. Cái niệm đó mình cần phải diệt. Diệt thì mình phải quán. Quán tư duy mình diệt. Vậy thì quán tư duy diệt thì đức Phật có dạy cho mình một cái bài kinh nữa. Tức là cái bài kinh An Trú Tầm. An trú trong tầm thiện.

(2:19)Bây giờ cái tầm, tức là cái suy tư những cái niệm nó khởi ra, đó là cái tầm đó, thì nó là tầm ác rồi. Mà bây giờ mình an trú tầm thiện, thì mình phải tác ý một cái tướng khác của một cái tướng đó, cái niệm đó.

Ví dụ như tâm mình nó khởi nó sân, tức giận người ta thì mình biết nó là cái ác rồi, cái tầm ác rồi. Thì bây giờ mình tác ý một cái tướng khác cái tầm đó. Thì bây giờ cái tâm mình đang sân, thì mình cứ mình tác ý: “Cái tâm này không có sân”, thấy không, nó tác ý một cái tướng khác là nó không sân rồi. Cho nên vì vậy, mà nó diệt cái tâm đó đi. Nó làm cho cái tâm sân của mình nó hết.

Còn mình khởi tham. Ví dụ như giờ này không phải giờ ăn, mà nó muốn ăn, nó thèm ăn thì mình biết nó tham rồi. Mình tác ý một cái tướng khác của cái tướng tham: “Bây giờ, giờ này không phải giờ mày ăn, mày không được tham ăn”. Do đó, nó dừng lại liền, phải không? Các con thấy đức Phật dạy mình cái pháp tu thiền định nó đơn giản lắm chứ gì. Cứ ngăn trong lòng của mình, nó không cho cái ác pháp nó làm cho mình sống đúng những cái hạnh. Từ cái hạnh ăn, cho đến khi mà từ cái oai nghi tế hạnh đi đứng.

(3:06) Khi mình đi vội vàng, nó không đúng tính cách với cái oai nghi của mình. Mình biết đây là sai rồi. Nó là ác pháp rồi. Nó vội vàng rồi, nó là ác pháp rồi. Cho nên ngăn lại: “Đi đi nó thong thả, không được vội vàng”. Ngay đó là mình dừng lại liền. Tức là, tác ý một cái tướng khác của một cái tướng đó, thì nó làm cho mình trở về với cái trạng thái thanh thản, an lạc và vô sự. Cho nên, vì vậy mà đức Phật dạy an trú tầm. An trú tầm, nghĩa là an trú ở trong cái tầm thiện, mà diệt cái tầm ác đi. Thì nó đem lại cái cuộc sống mình giải thoát, giải thoát hoàn toàn. Cho nên, vì vậy mà ngăn ác diệt ác, sanh thiện tăng trưởng thiện là cái phương pháp để mình tu thiền định.

Vậy thì phương pháp tu thiền định. Như vậy là cái thiền định đó là ở đâu? Là ở chỗ cái tâm không tham, sân, si. Bởi vì, mình tác ý ra nó không còn cái chướng ngại pháp ở trong tâm của mình nữa. Nó không còn ác pháp nữa, thì ngay đó là thiền định. Chứ đâu phải mà mình ngồi thiền mà nó hết vọng tưởng mà nó định đâu. Đức Phật đâu có biểu diệt hết cái vọng tưởng của mình đâu. Cho nên, đức Phật bảo mình tăng trưởng thiện mà. Cho nên mình còn sống trong thiện mà.

(4:06) Người ta đem nói là cái lời nói làm cho mình vui, người khác vui. Thì cái đó là mình chấp nhận chứ sao lại mình diệt nó. Rồi bây giờ, trong tâm mình nó khởi lên một cái niệm mà cái niệm đó nó làm cho người khác được hạnh phúc, được lợi lạc, nó làm cho mình được an vui thì mình diệt nó làm chi? Mình là con người, chứ đâu phải mình diệt để mình trở thành cây đá sao? Cái định của đạo Phật nó có tầm, có tứ. Cho nên, các con nghe trong cái thiền định của Phật nói: “Nhập Sơ Thiền do ly dục sanh hỷ lạc, có tầm, có tứ”.

Tức mình còn sống như một người bình thường có sự suy nghĩ, có sự tác ý rõ ràng. Nhưng mà, tầm tứ đó hoàn toàn là tầm tứ thiện. Cho nên, nó hoàn toàn nó đâu có lậu hoặc, nó đâu có đau khổ đâu. Cho nên nó giải thoát hoàn toàn. Nó sống như bình thường, như mọi người. Nhưng tâm nó bất động. Người ta chửi nó không giận, khen nó không mừng, phải không? Nhưng do như vậy đó, mới thấy được cái thiền định của Phật nó thật sự hữu ích, nó lợi ích thiết thực. Cho nên, trong kinh Pháp Cú đức Phật nói: “Chư ác mạc tác, chúng thiện phụng hành, tự tịnh kỳ ý”.

Tự tịnh kỳ ý, tự nó thanh tịnh. Nó là định. Cho nên, đức Phật nói: “Khi mà tâm mình nó thanh tịnh rồi á, thì nó định vào cái thân của nó”. Nó định vào cái thân của nó là định cái gì? Cái thân mình ngồi bất động như thế này thì nó sẽ có cái động của nó ở trong này là nó thở ra, thở vô chứ gì? Cho nên nó khi nó định là nó phải định trên hơi thở. Vì vậy, mà trong kinh Phật dạy mình tu cái cái pháp Xuất Tức Nhập Tức đó, thì đức Phật gọi nó là Định Niệm Hơi Thở. Cái tâm mình nó định lên cái hơi thở, chứ không phải mình lấy cái hơi thở mình quán ra để bắt buộc cái tâm mình định. Đó là cách thức tu theo đạo Phật dạy.