(00:06) Thầy nói thậm chí như trong thời gian mà mình độc cư, phải nhớ: Mình không tu gì hết thì mình không có pháp tu, thì mình chịu không nổi với sự tuôn trào của tâm. Nếu không có Định Vô Lậu, không có Định Niệm Hơi Thở, không có đi kinh hành thì mình chịu không nổi. Nó sẽ thay thế hai cái: loạn tưởng với hôn trầm. Hễ nó hết loạn tưởng thì nó bắt đầu nó hôn trầm. Nghĩa là mình sống một mình rồi mình sẽ biết cái đó. Mà mình có pháp tu: Định Niệm Hơi Thở nè, đi kinh hành nè, Định Vô Lậu nè, mỗi niệm nó lên đều tùy theo cái niệm đó mà mình quán vô lậu hay hoặc là mình nương vào hơi thở để cho nó đừng tuôn ra nữa. Hay hoặc là đi kinh hành để nó bớt tuôn ra nữa, để mình chịu đựng được cái thời gian mình sống độc cư ở trong thất.

Chừng nào mà hoàn toàn nó hết phóng dật, tức là nó không phóng ra nữa, cái đó gọi là tâm phóng dật. Còn tâm duyên cảnh nó khác, tâm này tự nó phóng ra, cho nên tâm phóng dật. Khi mà nó hết phóng dật rồi thì tự nó định lại; lúc bấy giờ chúng ta mới gọi là ly dục ly ác pháp. Nó định, nó định được là nó ly dục, nó mới nhập được Sơ Thiền của nó.

Sư Tuệ Tĩnh: Đó là tới Sơ Thiền…​

Trưởng Lão: Ờ nó Sơ Thiền…​

Sư Tuệ Tĩnh: Chứ không phải Sơ Thiền là mình ngồi nó định…​

Trưởng Lão: Cái đó không có đâu, mình ngồi mình. Tới chừng nó định rồi, Thầy nói thực sự tới chừng nó định rồi, đi nó cũng ở trong hơi thở, không cần lưu ý bước chân đi. Nó định vô cái hơi thở của nó, định nội thân của nó, Thân Hành Nội của nó. Nó định vô cái hơi thở. Tới khi mà cái hơi thở mà nó yên lặng quá, đến khi mà cái nhịp tim đập nó cũng nghe, mà cái mạch máu nhảy nó cũng biết.

Đó, cái đó là cái Sơ Thiền của nó sâu rồi. Nghĩa là cái vi tế nhất là của Sơ Thiền là lúc bấy giờ nó nghe trong thân hoạt động của nó, ngay cả bộ óc rung động ở chỗ cái nhóm nào nó cũng biết cái nhóm ấy nữa. Nghĩa là bây giờ cái đầu của mình nó rung động ở chỗ nào mình không biết, mình chưa biết đâu, mình chỉ biết có hơi thở. Nhịp tim của mình, mình cũng chưa có nghe được đâu, phải không?

(02:11) Nhưng mà sau đó, mình vừa nghe được cái hơi thở, mà đến cái nhịp tim mình vừa nghe thì cái hơi thở mình không có lưu ý đến hơi thở, nó vi tế nó đi vô, nó đi nó trụ ở trong cái hành động thân của nó sâu rồi. Nó nghe nhịp tim đập. Rồi tới chừng đó nó không nghe nhịp tim đập nữa, nó nghe mạch máu nhảy. Mạch máu trong thân mình nhảy chỗ nào, chỗ nào nó nghe nhảy bịch, bịch, bịch chỗ đó vậy đó. Nó chạy, cái lưu thông cái mạch máu mà nó chạy chỗ nào nó nhảy bịch, bịch, nghe nó đi, đi…​. Đó là cái hoạt động ở trong thân, cái mạch máu nó luân lưu. Còn mình bây giờ thì mình không nghe nó được đâu. Rồi sau cái nghe được cái mạch máu của mình nhảy rồi, thì bắt đầu nó nghe được cái bộ óc nó rung động. Nó đang hoạt động ở trên đó, mà nó rung động ở chỗ nào thì mình biết ở chỗ đó.

Ví dụ bây giờ con mắt mình nhìn cái cây đó thì mình thấy nó rung động ngay chỗ đó liền. Nó vi tế lắm, cái Sơ Thiền nó những cái đặc biệt lắm. Bởi vì hoàn toàn nó có tầm ý mà. Hễ mình lấy mắt mình, bởi vì mình còn tác ý mà, tác ý mình nhìn cái cây đó thì mình nghe chỗ đó nó rung động. Tức là cái tâm nó trụ, nó định vô chỗ đó, thấy được cái rung động đó.

Cái đầu của mình một lát nó rung chỗ này, một lát nó rung chỗ này. Mình ở được cái Sơ Thiền thấy nó rung. Người ta, cho nên hầu hết là người ta chưa có ai nhập Sơ Thiền, cho nên họ không biết. Chỉ có nói bậy bạ định gì đâu không à. Họ chưa biết cái…​ Cho nên khi nó định vô hơi thở rồi, mình đi nó cũng định vô hơi thở, mình ngồi nó cũng tự động nghe nó biết hơi thở. Không bao giờ nó lìa khỏi hơi thở, gọi là nó định trên thân nó rồi, tâm định trên thân. Cái Sơ Thiền, mục đích là mình đi vào cái chỗ ly dục ly ác pháp để cho nó định vô thân, cái tâm định.

Còn cái thân định thì nó phải trải qua ba cái giai đoạn định nữa là từ cái Nhị Thiền, Tam Thiền, Tứ Thiền, đó là nó trải qua ba cái đó nó mới thân định.

Nếu mà cái Tầm Tứ mà nó không diệt thì không thể nào mà tịnh chỉ hơi thở được. Mà cái Tưởng, cái ly Hỷ nó không ly được thì cái hơi thở không tịnh chỉ được, nó phải, bởi ba cái định này nó một loạt với nhau. Hễ cái này được, cái này được thì cái Tứ Thiền này mới được. Còn cái Nhị Thiền không được thì Tứ Thiền cũng không được. Tịnh chỉ hơi thở ngang xương cũng không được. Mà cái Tam Thiền không ly Hỷ được thì cái Tứ Thiền cũng không làm được, ba cái này nó một lượt.

(04:23) Còn cái này nó do ly mà có, cho nên cái này nó thuộc Giới, nó rất khó. Còn cái này thuộc Định, cái nhóm này nhóm thuộc Định. Còn cái Tuệ của Tam Minh nó khác. Giới, Định, Tuệ mà, nó khác nó phân rõ. Cho nên nói khi mà diệt Tầm Tứ thì mới Định sanh Hỷ Lạc. Còn hồi nãy do ly dục sanh Hỷ Lạc, nó khác, nó không giống.

Bắt đầu Nhị Thiền nó mới Định sanh Hỷ lạc, còn cái Sơ Thiền nó chỉ do ly dục sanh Hỷ Lạc.

Sư Phước Nhẫn: Cách đây khoảng bốn, năm năm lúc con vô ngồi thiền, khoảng năm phút tự nhiên tim nó đập rất mạnh. Hồi đầu không có nghe, mà vô ngồi năm phút sau nghe phình, phình…​ Nghe rõ thật rõ, con giật mình không biết tại sao, mọi lần mình ngồi đâu có, sao bây giờ tự nhiên ngồi thời nào cũng nghe hết. Con trình thiền sư thì thiền sư nói “tiến bộ”. Ủa, bộ mình bệnh tim hay sao mà nghe nó “tiến bộ”? Nói vậy chứ hồi đó hằng ngày ngồi có nghe tim đập đâu, vô đây ngồi nghe tim đập là tiến bộ đó chứ. Con cũng không biết làm sao, con xin hỏi Thầy đây là tình trạng Tưởng hay là cái gì, lúc đó con đâu có Sơ Thiền hay cái gì đâu?

Trưởng Lão: Cái đó là Tưởng, bị Tưởng. Bởi vì trong khi Tưởng nó cũng thể hiện ra những cái điều kiện trong nội thân của mình nó có. Cho nên mình chưa có ly dục ly ác pháp mà tại sao có những cái này? Là Tưởng.

Sư Tuệ Tĩnh: Mình không nghĩ gì, tự nhiên nó nhảy à.

Trưởng Lão: Nó nhảy, mình không có tưởng ra, nhưng mà cái trạng thái Tưởng nó hoạt động ra, hiểu không? Bây giờ mình xét nè mình chưa ly dục ly ác pháp, giới luật mình chưa nghiêm chỉnh, mà tại sao nó lại có những cái này? Thì cái này là nó không phải là chính của cái Tâm Định đâu, mà chính Tưởng Định.

(06:10) Tưởng Định nó cũng làm cho mình thấy, nhưng mà nó là Tưởng. Bởi vì tâm mình chưa ly dục ly ác pháp. Bởi vì cái Ly dục - Ly ác nó pháp thuộc về Giới rồi. Mà Giới chưa thanh tịnh, mà sao lại có những cái trạng thái này thì mình đâm nghi. Vì vậy mà có khi được, có khi mất. Còn mình ly dục ly ác pháp thì nó được hoài. Bởi vì mình chủ động rồi.

Còn cái này, cũng như Sư có thời gian Sư thấy vậy, còn có thời gian Sư không thấy, cái đó thuộc về Tưởng. Cho nên mình xét rõ, cứ xét ngay cái Giới không thanh tịnh mà sao được cái này thì phải nói là Tưởng.